Της Αναστασίας Μ. Πάπαρη,

Δρ Αρχιτέκτων – Πολεοδόμος /

Urban Designer

Μετά την ανακοίνωση κατάθεσης αιτήματος εκ μέρους του Δήμου Βέροιας για ένταξη στο Πρόγραμμα ‘Αντώνης Τρίτσης’, Πρόσκληση ΑΤ06, του έργου «Μελέτη για την ανέγερση Κλειστού Γυμναστηρίου στην είσοδο της πόλης της Βέροιας και κατασκευή αυτού, προϋπολογισμού 11.501.000€», καθώς και τον δημόσιο διάλογο, που αναπτύχθηκε σχετικά, καταθέσω κάποιες σκέψεις, πρώτα ως πολεοδόμος και κατόπιν ως πολίτης, με την ελπίδα, αυτές να συμβάλουν εποικοδομητικά στον δημόσιο διάλογο. Θααποδείξω α) ως λανθασμένη επιλογή χωροθέτησηςκαι των δύο χρήσεων – Κλειστό Γυμναστήριο και ΚΤΕΛ - στη συγκεκριμένη θέση, β) την οριακή συμβατότητα μεταξύ της φιλοσοφίας και των επιδιώξεων του Προγράμματος ‘Αντώνης Τρίτσης’ και της επιλογής του Δ. Βέροιας και γ) την ανάγκη εφαρμογής δημοκρατικών και θεσμοθετημένων διαδικασιών για τον καθορισμό των νέων χρήσεων στην επίμαχη έκταση. 

Το οικόπεδο [Ο.Τ. 5 του Τοπικού Ρυμοτομικού Σχεδίου] είναι έκτασης 26 στρεμμάτων περίπου,όπως φαίνεται και στον Χάρτη - 1 (ΦΕΚ Δ΄ 842/21/09/2004). Είναι το πέμπτο από ένα σύνολο τεσσάρων οικοδομικών  (υπερ-) τετραγώνων, που όρισε το σχέδιο, με κίνητρο τη μεταφορά του ορισμένου από το Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο, Διοικητικού Κέντρου Περιοχής Πιερίων. Τα άλλα τέσσερα οικοδομικά τετράγωνα προορίζονται, το πρώτο προς την πόλη επίσης για Κοινωφελείς δημοτικές χρήσεις, το τρίτο για το νέο Αστυνομικό Μέγαρο, το τέταρτο για το Διοικητήριο, ενώ στο δεύτερο έχουν ήδη εγκατασταθεί τα Δικαστήρια Ημαθίας. Το οικόπεδο είναι επίσης δίπλα στον διπλό, ανισόπεδο κόμβο της Εγνατίας οδού, με δύσκολη πρόσβαση στον κάτω κλάδο του προς τον οικισμό της Αγ. Βαρβάρας. Η σύνδεση αυτή παρουσιάζει πολλά προβλήματα και γι’ αυτό το οικόπεδο προσεγγίζεται βασικά μέσω της οδού, που διατρέχει το σύνολο των πέντε οικοδομικών τετραγώνων και καταλήγει σε κυκλικό κόμβο360˚ στα ΝΑ του. Η οδός αυτήείναιεν πολλοίς αδιέξοδη και επιστρέφει όλη την κίνηση στον υφιστάμενο κόμβο επί της Πιερίων, σε απόσταση 1.300 mπερίπου από το οικόπεδο.

1. ΟΧΙ ΣΤΟ ΝΕΟ ΚΛΕΙΣΤΟ ΓΥΜΝΑΣΤΗΡΙΟ

Το οικόπεδο δεν προσφέρεται για Κλειστό Γυμναστήριο διότι:

α) Δεν διαθέτει επαρκή πρόσβαση, καθώς εξυπηρετείται κυρίως από την αδιέξοδη οδό, που το συνδέει με το οδικό δίκτυο μέσω του κόμβου της οδού Πιερίων, όπως αναφέρθηκε. Η οχούμενη κίνηση θα έχει ένα μέγιστο σε ώρες αιχμής, καθώς το Γυμναστήριο θα φιλοξενεί, εκτός από τοπικούς, επίσης και υπερ-τοπικούς (περιφερειακούς, εθνικούς, διεθνείς) αγώνες. Ένα Γυμναστήριο 3.000 θέσεων μπορεί να προσελκύει μέχρι και χιλιάδες φιλάθλους και αντίστοιχη κίνηση, μη συμβατή με την χωρητικότητα του (αδιέξοδου) δρόμου, ενώ θα προκαλείται μεγάλη όχληση στις παρακείμενες χρήσεις, ασύμβατες με τη χρήση του Γυμναστηρίου, καθώς και υπέρμετρη επιβάρυνση του διπλού κόμβου της Εγνατίας, μετά, π.χ., το τέλος ενός αγώνα.

β) Η ασυμβατότητα αυτή προκύπτει και από τις παραδεδεγμένες χωρικές σχέσεις, που συστήνεται να υπάρχουν μεταξύ των αστικών χρήσεων γης, όπως προτείνεται από την Υπουργική Απόφαση Αριθμ. 10788 (ΦΕΚ 285, 05/03/2004), «Έγκριση πολεοδομικών σταθεροτύπων (standards) και ανώτατα όρια πυκνοτήτων, που εφαρμόζονται κατά την εκπόνηση των γενικών πολεοδομικών σχεδίων, των σχεδίων χωρικής και οικιστικής οργάνωσης ‘ανοικτής πόλης’ και των πολεοδομικών μελετών», όπου για τον Αθλητισμό αναφέρεται πως: α) οι αθλητικές εγκαταστάσεις ομαδοποιούνται σε δύο είδη πυρήνων, Α και Β και πως για κάθε 30.000 κατοίκους χωροθετείται ένας πυρήνας Β. β) Οι αθλητικοί πυρήνες πρέπει να συνδυάζονται με τις μονάδες εκπαίδευσης, τους ελεύθερους χώρους και τους χώρους πρασίνου (άρθρο 4Δ). Από την γειτνίαση της προτεινόμενης χρήσης με τις θεσμοθετημένες γειτονικές της, που είναι χρήσεις διοίκησης (Δικαστήρια, Αστυνομικό Μέγαρο, Διοικητήριο), προκύπτει η ακαταλληλότητα στη χωροθέτηση και η όχληση αυτών των χρήσεων από τη λειτουργία του γυμναστηρίου, ιδιαίτερα σε ώρες αιχμής.

γ) Η εικόνα, που θα αντικρύζει κάθε διερχόμενος, που προσεγγίζει τον κόμβο της Εγνατίας, δεν μπορεί να αποτελεί ένα ‘τοπόσημο’, αντιπροσωπευτικό της πόλης: ένα ακόμη μονολιθικό κτήριο με κυρτή ίσως στέψη και βιομηχανική αισθητική, που εμποδίζει την ορατότητα προς τις πράσινες υπώρειες του Βερμίου, με χρήση μη άμεσα σχετιζόμενη με τις δυνατότητες της θέσης. Ασφαλώς, η Βέροια αξίζει καλλίτερη εκπροσώπηση, από μια τέτοια εικόνα.

1. ΟΧΙ ΣΤΗΝ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΚΤΕΛ

Το οικόπεδο δεν προσφέρεται ούτε για την εγκατάσταση των ΚΤΕΛ – Αστικών διότι:

α) Θα υπάρχει δυσχέρεια στην κίνηση των λεωφορείων, που θα πρέπει να περνούν μπροστά από το Διοικητήριο, το Αστυνομικό Μέγαρο και το Δικαστικό Μέγαρο, ως είσοδος – έξοδος στον αδιέξοδο δρόμο μήκους 1.300 mπερίπου. Η κατασκευή πρόσθετου κόμβου στον ανισόπεδο κόμβο της Εγνατίας οδού, αφενός είναι δύσκολη τεχνικά, λόγω υψομετρικών διαφορών, αφετέρου θα επιβαρύνει επιπρόσθετα τον κόμβο και μάλιστα με μεγάλα οχήματα.

β) Τα ΚΤΕΛ θα συμπαρασύρουν όπως συμβαίνει συνήθως, την αφετηρία των Αστικών λεωφορείων, μια αφετηρία ΤΑΧΙ (‘πιάτσα’), ενώ και τα φορτηγά θα επιδιώξουν αντίστοιχα ένα Depot. Αν σ’ αυτούς τους φόρτους συνυπολογισθούν και οι αναμενόμενοι φόρτοι των άλλων κοινωφελών χρήσεων και των χρήσεων διοίκησης, τότε η κυκλοφοριακή επιβάρυνση θα είναι τεράστιαστους δύο κόμβους.

γ) Η δυνατότητα, που έδωσε το ισχύον Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο, για χωροθέτηση των αφετηριών ΚΤΕΛ, Αστικών, φορτηγών και ΤΑΧΙ δίπλα στον Σιδηροδρομικό Σταθμό (‘intermodality’), δεν υλοποιήθηκε, όμως αυτή εξακολουθεί να αποτελεί την βέλτιστη επιλογή, όπως έχω αναφερθείκαι στο παρελθόν. Αυτή η επιλογή ενισχύεται και από τις Μελέτες Τροποποίησης του ίδιου σχεδίου, που ακολούθησαν. Όπως προκύπτει και από τον Χάρτη-2, η επιλογή αυτή έχει ήδη λάβει υπόψη της την (μελλοντική τότε) χάραξη της Εγνατίας οδού, συνδέοντας την με τον προτεινόμενο συγκοινωνιακό κόμβοστον Σιδηροδρομικό Σταθμό μέσω μιας καθέτου, που συναντά την Εγνατία περίπου 2.0 KmΝΔ του οικισμού της Μέσης. Η κατασκευή αυτής της Καθέτου ματαιώθηκε, όμως το ζήτημα ανακινήθηκε πρόσφατα και ελπίζεται να υλοποιηθεί, με σημείο συνάντησης τον κόμβο της Κουλούρας.

Η παράταξη ‘Δράση με Γνώση’, τιμώντας την προεκλογική της δέσμευση, όπου ανέφερε πως «Προωθούμε τις διαδικασίες για τη μεταφορά Αστικών ΚΤΕΛ στην περίμετρο της πόλης» (Άξονας 5^ος, “Οικονομία φιλική προς το περιβάλλον”), οφείλει να υλοποιήσει τη δέσμευσή της, όπως έπραξαν πολλές ελληνικές πόλεις, δημιουργώντας κόμβους συνδυασμένων μεταφορών (‘intermodalnodes’: Βόλος, Ξάνθη, Καβάλα, Τρίπολη, Κοζάνη κ. ά.).

1. ΟΙ ΕΠΙΔΙΩΞΕΙΣ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ‘ΑΝΤΩΝΗΣ ΤΡΙΤΣΗΣ’ - Η ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΚΗ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ ΤΟΥ Δ. ΒΕΡΟΙΑΣ

Η πρόταση του Δ. Βέροιας εντάσσεται στον Άξονα Προτεραιότητας “Ποιότητα ζωής και εύρυθμη λειτουργία των πόλεων, της υπαίθρου και των οικισμών”και στην κατηγορία«Αστική Αναζωογόνηση», Πρόσκληση ΑΤ06 του Προγράμματος ‘Αντώνης Τρίτσης’ (ΑΔΑ: ΨΤΤΡ46ΜΤΛ6-ΦΨΨ).

Στην Ενότητα 1 – Περιεχόμενο Πρόσκλησης,προβλέπονται τα μέτρα IV- Παρεμβάσεις αναβάθμισης, εκσυγχρονισμού, αποκατάστασης και επανάχρησης για την αξιοποίηση της δημοτικής περιουσίαςκαι V- Δράσεις και παρεμβάσεις βιώσιμης και ολοκληρωμένης ανάπτυξης των αστικών περιοχών και του οικιστικού περιβάλλοντος.

Οι δράσειςμπορούν να περιλαμβάνουν«αξιοποίηση και επανάχρηση του κτιριακού  αποθέματος μέσω αναβάθμισης και εκσυγχρονισμού, αρχιτεκτονικής αξίας ή / και πολιτιστικού ενδιαφέροντος, παρεμβάσειςσε σημαντική θέση σε σχέση με πλέγμα διαδρομών ιστορικού, περιβαλλοντικού ή πολιτιστικού χαρακτήρα, παρεμβάσεις αποκατάστασης ή/και αναβάθμισης περιβαλλοντικά τραυματισμένων τοπίων, ανάπλαση οικιστικών ενοτήτων, αναζωογόνηση και ανασυγκρότηση περιοχών, δημιουργία ή / και αναβάθμιση και εκσυγχρονισμό υποδομών σε περιοχές αυξημένου περιβαλλοντικού, πολιτιστικού και κοινωνικού ενδιαφέροντος, ……….. ολοκληρωμένες παρεμβάσεις με σκοπό την αισθητική, λειτουργική κλπ. αναβάθμιση, ……...».

Παρατηρούμε τη μεγάλη βαρύτητα, που δίδεται στην αναγκαιότητα αναβάθμισης των ιστορικών και πολιτισμικά ενδιαφερόντων ή / και υποβαθμισμένων αστικών περιοχών,καθώς και κτηριακών υποδομών, γενικά την προτεραιοποίηση των διαδικασιών ‘ανα-‘(αναβάθμισης,ανάπλασης, αναζωογόνησης, ανασυγκρότησης κλπ.) και αστικών παρεμβάσεων, όπου ο αστικός πολιτισμός έχει την πρωτοκαθεδρία, καθώςκαι την πολύ μικρότερη, έως ασήμαντη βαρύτητα, που δίδεται, στη δημιουργία  νέων υποδομών, όπως είναι μια νέα αθλητική εγκατάσταση μεγάλου μεγέθους.

Επομένως, το ερώτημα, που τίθεται, είναι: Γιατί ο Δ. Βέροιας δεν ενέταξε σ’ αυτό το Πρόγραμμα έργα, που είναι πολύ πιο κοντά στη φιλοσοφία και τις προδιαγραφές του Προγράμματος ‘Αντώνης Τρίτσης’, όπως είναι, π.χ.,  η αναβάθμιση του Ιστορικού Κέντρου της πόλης; Όπως έχω αναφερθεί πολλές φορές, όλοι οι φορείς της πόλης έχουν συμφωνήσει, πως πρόκειται για ένα κατεπείγον ζήτημα, στο οποίο ο Δ. Βέροιας, θα πρέπει να αναλάβει τις ευθύνες του.Η αναβάθμιση του (ευρύτερου) Ιστορικού Κέντρου της πόλης είναι πολύ πιο επείγον θέμα, από τη δημιουργία ενός (τρίτου) κλειστού γυμναστηρίου, όταν μάλιστα γυμναστήρια διαθέτουν και αρκετά σχολεία, που καλύπτουν μεγάλο μέρος των σχετικών αναγκών, πέρα από τα κλειστά του Πάρκου της Εληάς και του ΕΑΚ – Δ. Βικέλας.

Η ολιστική αντιμετώπιση του Ιστορικού Κέντρου, απαιτεί από την τοπική διοίκηση πρωτίστως την αναγνώριση, ότι πριν από οποιαδήποτε μελέτη προηγείται πολυσχιδής και δι-επιστημονική έρευνα, καθώς και ανοικτή και συνεχής δημόσια διαβούλευση με τους φορείς και την τοπική κοινωνία. Η επίλυση τέτοιων ζητημάτων είναι πολύπλοκη διαδικασία, δεν μπορεί να συνδέεται άμεσα και αποκλειστικά με προγράμματα και προθεσμίες ολίγων μηνών ή / και ημερών, είναι, όμως, απαραίτητη για την κατάστρωση μιας στρατηγικής ολιστικής και μακροπρόθεσμης επίλυσης ενός τόσο σοβαρού και απαιτητικού ζητήματος.

Επιστρέφοντας στο προεκλογικό πρόγραμμα της ίδιας παράταξης, παρατηρώ, πως στον 1^ο Άξονα του Προγράμματός του “Δημιουργία Φιλικού Επενδυτικού Περιβάλλοντος”,  «Επενδύσεις σε υποδομές – Τουρισμός – Πολιτισμός – Αθλητισμός», η «Ανάπλαση και ενοποίηση των διατηρητέων συνοικιών Κυριώτισσας, Μπαρμπούτας και Παναγίας Δεξιάς με σκοπό τη δημιουργία ενιαίας φυσιογνωμίας ‘παλιάς πόλης’ στο κέντρο της Βέροιας»προβάλλεται ως πρώτος στόχος, ενώ η «Κατασκευή  Κλειστού Γυμναστηρίου υψηλών προδιαγραφών με χωρητικότητα 3.000 θεατών» ως έκτος στόχος.

Στον 5^ο Άξονα  - “Οικονομία φιλική προς το περιβάλλον”και στην ενότητα «Ολοκληρωμένη και βιώσιμη αστική ανάπτυξη», ως ένας από τους στόχους επανέρχεται το «Ιστορικό κέντρο – Αξιοποιούμε το Τοπικό Σχέδιο Δράσης, το οποίο υλοποιήσαμε με τη συμμετοχή μας στο Ευρωπαϊκό Διακρατικό Πρόγραμμα URBACTII». Το σχέδιο, όμως, αυτό, δεν περιλαμβάνει όλες τις πτυχές της αστικής παθογένειας και υποβάθμισης του ΙΚ Βέροιας, όπως και των αναπτυξιακών δυνατοτήτων, που διαθέτει εν δυνάμειη περιοχή στο νέο παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον. Σήμερα από τις έννοιες αυτές, έχουμε περάσει στις έννοιες της ‘επανακατοίκησης’, της ‘αναζωογόνησης’ και της ‘αναγέννησης’, ώστε να χρειάζεται μια νέα στρατηγική για τη διάσωση και επανακατοίκηση της περιοχής.

Τέλος, στον 6^οΆξονα -“Υποδομές για την οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη” και στην ενότητα «Αθλητισμός», ως πρώτος στόχος τίθεται η «Κατασκευή σύγχρονου κλειστού γυμναστηρίου 3.000 θεατών κάτω από την Εληά, στο ήδη χαρακτηρισμένο γι’ αυτό το σκοπό οικόπεδο, που θα περιλαμβάνει βοηθητικούς χώρους άθλησης καθώς και χώρο στάθμευσης». Επομένως, η θέση για το νέο Γυμναστήριο ήταν και θέση της πλειοψηφίας  προεκλογικά, άλλαξε αργότερα και, καθώς αποδείχθηκε,ο φάκελος κατατέθηκε χωρίς προηγούμενη συζήτησηστο Δημοτικό Συμβούλιο. Ασφαλώς και η θέση στο Πάρκο Εληάς κρίνεται άστοχη, κυρίως λόγω μεγέθους της νέας κατασκευής, αλλά και για λόγους διαταραχής της αρμονίας και της ομορφιάς των πρανών του πάρκου, ενός εμβληματικού ιστορικά τοπίου.

Επανερχόμενη στο μείζον θέμα της εγκατάλειψης μεγάλου μέρους του Ιστορικού Κέντρου της πόλης (ο όρος ‘παλιά πόλη’ κρίνεται αδόκιμος, πρώτα – πρώτα ως μη θεσμοθετημένος), η Βέροια έχει χάσει αυτό, που αναλογικά στον κόσμο της φυσιολογίας ονομάζεται ‘πνεύμονες’ του ανθρώπινου σώματος. Αυτό προκύπτει και από μια απλή περιδιάβαση στα στενά δρομάκια των ιστορικών συνοικιών της.  Όταν, όμως,  οι πνεύμονες παύουν να λειτουργούν, η καρδιά σταματά και ο θάνατος του ανθρώπου επέρχεται νομοτελειακά. Η Βέροια έχει ένα θνήσκον λιανικό εμπόριο - πλην ενδεχομένως των καφετεριών και των ταχυφαγείων-, καθώς η κατοικία στο κέντρο και τις ιστορικές συνοικίες της σε μεγάλο βαθμό έχει απομακρυνθεί, ενώ τα ‘αρπακτικά’ του μεγάλου εγχώριου και ξένου κεφαλαίου την έχουν ζώσει περιμετρικά, εξάγονταςτα κέρδη τους – και άρα μέρος της τοπικής οικονομίας - μακριά απ’ αυτήν. Το λιανικό εμπόριο δεν μπορεί να επιβιώσει μόνο από τους επισκέπτες εκτός πόλης, χρειάζεται και τους κατοίκους της. Άλλωστε, ο αγώνας διεθνώς γίνεται για την αναβάθμιση των αστικών περιοχών μικτών χρήσεων, που συμβάλλουν στην οικονομική βιωσιμότητα, την ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής, την ασφάλεια στον δημόσιο χώρο κ.ά.

1. ΤΟ ΝΕΟ ΓΥΜΝΑΣΤΗΡΙΟ: ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑ Ή ‘ΕΡΓΟ ΒΙΤΡΙΝΑΣ’;

Η απάντηση απαιτείσυνεκτίμηση δεδομένων, όπως: α) επάρκεια των υπαρχουσών αθλητικών εγκαταστάσεων, β) ρεαλιστικός προϋπολογισμός του έργου και γ) εκκίνηση και ολοκλήρωση των διαδικασιών διαβούλευσης (Δημοτικό Συμβούλιο, εμπλεκόμενοι φορείς). Άποψή μου είναι, πως α) η αναγκαιότητα του έργου θα αποδειχθεί μόνο μέσα από την ανάλυση, που αναγκαστικά θα αναλάβει να τεκμηριώσει το νέο Τοπικό Πολεοδομικό Σχέδιο, που θα εκπονηθεί στο προβλεπτό μέλλον, σύμφωνα με τις κυβερνητικές εξαγγελίες και άρα μάλλον παρέλκει η εξαγγελία του έργου στην παρούσα φάση, β) ο υψηλός προϋπολογισμός του έργου δεν δίνει σημαντικές πιθανότητες ένταξής του στο Πρόγραμμα ‘Αντώνης Τρίτσης’ και γ) έχει ήδη χαθεί η απαιτούμενη σύμπνοια, μετά τις δημόσιες αντεγκλήσεις, που απέδειξαν τις δυσλειτουργίες της τοπικής δημοκρατίας.

1. Η ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΑ ΟΡΘΟΤΕΡΗ ΘΕΣΗ ΤΟΥ ΝΕΟΥ ΓΥΜΝΑΣΤΗΡΙΟΥ

Προτείνω το νέο Γυμναστήριο, ακολουθώντας την οδηγία των Πολεοδομικών Σταθεροτύπων, όταν και εφόσον αποδειχθεί η αναγκαιότητα και προτεραιότητα για την υλοποίησή του,να ομαδοποιηθείχωροταξικάμε το ‘Εθνικό Αθλητικό Κέντρο – Ε.Α.Κ. Δ. Βικέλας’. Εκεί υπάρχουν ελεύθερες εκτάσεις, που ενδεχομένως να μπορούν να ανταλλαγούν με άλλες δημοτικές. Έχουμε μεγαλύτερη ανάγκη από ένα Κολυμβητήριο, παρά από ένα (τρίτο) Γυμναστήριο.Δεν χωροθετούμε νέες χρήσεις με βάση τις διαθέσιμες δημοτικές εκτάσεις, ούτε με τα χρηματοδοτικά προγράμματα που ανοιγοκλείνουνσύντομα και δεν αφήνουν περιθώρια ολοκληρωμένου προγραμματισμού και σχεδιασμού, αλλά με βάση τις κοινωνικές / πολιτισμικές / πολιτιστικές, οικονομικές και περιβαλλοντικές ανάγκες και προτεραιότητες, καθώς  και τις ισχύουσες χωρικές νομοτέλειες και συγγένειες μεταξύ των αστικών χρήσεων, σύμφωνα με τις επιστήμες και τέχνες της Πολεοδομίας και του Αστικού Σχεδιασμού.

1. ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΧΡΗΣΕΙΣ ΣΤΟ [Ο.Τ. 5].

Η νέα χρήση θα πρέπει α) να είναι κοινωφελής με αυτοδιοικητικά χαρακτηριστικά, β) να είναι συμβατή και σε αλληλοσυμπλήρωση με τις παρακείμενες χρήσεις διοίκησης, γ) να συμβάλει στην ανάδειξη και προώθηση της πολιτισμικής ταυτότητας της πόλης σε ένα διεθνές και εγχώριο, εποχούμενο κοινό και δ) να φιλοξενεί μια ομάδα συμβατών μεταξύ τους χρήσεων, ενδεχομένως μοναδικών για την πόλη και την ευρύτερη περιοχή και γι’ αυτό εμβληματικών της Βέροιας, της Ημαθίας και των παρακείμενων αρχαίων Αιγών. Μια τέτοια ομάδα χρήσεων, θα μπορούσε, π. χ., να είναι ένα Εκθεσιακό Κέντρο, που στερείται η πόλη, με τις εκθέσεις του να απλώνονται και σε εξωτερικούς χώρους, μαζί με εγκαταστάσεις αναψυχής, εστίασης, διημέρευσης – φιλοξενίας, παιχνιδιού κλπ., που θα εξυπηρετούν ταυτόχρονα και τις παρακείμενες υπηρεσίες, αλλά και θα έλκουν, τόσο τους κατοίκους της ευρύτερης περιοχής και της πόλης, όσο και τους διερχόμενους μέσω Εγνατίας, σε μια στάση αναψυχής και αναζωογόνησης.

Η ιδέα αυτή δεν διεκδικεί κάποια μοναδικότητα, απλά δείχνειμια από τις πιθανές εναλλακτικές προσεγγίσεις του ζητήματος. Εκείνο, που με επιστημονική βεβαιότητα και εμπειρική πεποίθηση θα πρότεινα, είναι η προκήρυξη, μετά από κατάλληλη προετοιμασία, ενός Εθνικού Διαγωνισμού Ιδεών Αρχιτεκτονικού και Αστικού Σχεδιασμού, με σκοπό την βέλτιστη δυνατή αξιοποίηση αυτού του, κατά τα επισήμως λεγόμενα, ‘οικοπέδου – φιλέτου’, με κύριο στόχο τη διατύπωση λεπτομερών προτάσεων για το είδος των νέων χρήσεων και τον τρόπο συνάρθρωσης, τόσο μεταξύ τους, όσο και με τις χρήσεις των γειτονικών εκτάσεων. Αυτό θα μπορούσε να συμπεριλάβει και το [Ο.Τ. 1], με την απομάκρυνση των σημερινών χρήσεων, που δημιουργούν εικόνες αφροντισιάς στους διερχόμενους. Εναλλακτικά και ως μια minimumενέργεια, εκπόνηση μιας μελέτης Σκοπιμότητας και Καταλληλότητας για το είδος και τα λοιπά χαρακτηριστικά των νέων χρήσεων.

1. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΑ,

Πρόκειται για τη χωροθέτηση μιας αθλητικής εγκατάστασηςυπερ-τοπικής  κλίμακας στο αναδυόμενο ΝΕΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ της Π.Ε. Ημαθίας,γεγονός, που συνιστά λανθασμένη ανάγνωση των δυνατοτήτων, των αναγκών, αλλά  και των προβλημάτων, που θα έχει αυτή η χωροθέτησηστο μέλλον. Ακόμη, πιστεύω, πως η τοπική διοίκηση ερμήνευσε με λανθασμένο τρόπο, τόσο τη φιλοσοφία, όσο και τις προτεραιότητες του Προγράμματος «Αντώνης Τρίτσης», χάνοντας έτσι μια μοναδική ευκαιρία να εντάξει σ’ αυτό, έστω κάποια από τα πρωτεύοντα και επείγοντα θέματα, που απασχολούν την τοπική κοινωνία, όπως είναι το Ιστορικό Κέντρο της πόλης. Ο όρος «Αστική Αναζωογόνηση» του Προγράμματος ‘Αντώνης Τρίτσης’ εισάγεται για την ολοκληρωμένη (κοινωνική / πολιτισμική, οικονομική, και περιβαλλοντική) αναβάθμιση υποβαθμισμένων αστικών περιοχών και όχι για την κατασκευή ολοκαίνουργων ειδικών χρήσεωνυπερτοπικής κλίμακας. 

Η αναβάθμιση του Ιστορικού Κέντρουθα ευνοούσε πολλαπλά την τοπική οικονομία και την κοινωνική συνοχή, βελτιώνοντας την εικόνα και την ταυτότητα της πόλης, με θετικές επιπτώσεις και στον τουρισμό, τόσο μεσοπρόθεσμα, όσο και μακροπρόθεσμα. Και βέβαια, υπάρχουν και οι υποβαθμισμένες παλαιότερες γειτονιές στις παρυφές του Ιστορικού κέντρου, που αναμένουν τη δική τους αναβάθμιση.  Εάν είχαμε αρχίσει να ασχολούμαστε πριν από δύο χρόνια, μετά την σύσκεψη των φορέων, που με πρωτοβουλία μου διοργανώθηκε στο Επιμελητήριο Ημαθίας (07/03/2019), όπου όλοι συμφώνησαν για το κατεπείγον του θέματος, συμπεριλαμβανομένου και του Δ. Βέροιας, τώρα θα είχαμε ολοκληρώσει την (δι-επιστημονική)Έρευνα και θα είχαμε περάσει στις προτάσεις και τις μελέτες. 

Ήδη η επιδημία της Covid-19 αναδιατάσσει επιλογές, που αφορούν στη χωροθέτηση των αστικών χρήσεων γης και η συζήτηση εστιάζεται πλέον διεθνώς στο πώς οι πόλεις θα αναζωογονηθούν με την επαναφορά των κατοίκων, ιδιαίτερα στα κέντρα των πόλεων. Η επιλογή αυτή συνεπικουρείται από τις διεθνείς συμβάσεις για το Κλίμα, τη Βιώσιμη Ανάπτυξη και την Κοινωνική Συνοχή (Ε.Ε., Ενωμένα Έθνη κ. ά.). Η επιδημία θα έπρεπε να ευαισθητοποιήσει την τοπική διοίκηση, ώστε να δώσει προτεραιότητα στην επανακατοίκηση του Κέντρου πόλης, ακόμη και εάν αυτή η προτεραιότητα δεν υπήρχε στο προεκλογικό της πρόγραμμα, ακριβώς επειδή οι συνθήκες έχουν αλλάξει.Θα προσέφερε έτσι, διέξοδο στην επανακατοίκηση των ιστορικών και διατηρητέων συνοικιών, στη δημιουργία πάρκων γειτονιάς και ‘πάρκων τσέπης’ και πολλά άλλα, όλα στα μέτρα και τις προτεραιότητες του Προγράμματος ‘Αντώνης Τρίτσης’. 

Εκτός από τον επιβαλλόμενο διάλογο, που δεν έγινε, καθώς και την αναγκαιότητα σύνταξης και ψήφισης  του Επιχειρησιακού Σχεδίουτρέχουσας τετραετίας, είναι ανάγκη ο Δήμος Βέροιαςνα υιοθετήσει σύγχρονες μεθόδους παραγωγής νέων ιδεών μέσω ερευνών, πριν από την εκπόνηση μελετών για τη δημιουργία νέων έργων.  Να πιστέψει στην αξία της επιστημονικής έρευνας και του ανοικτού δημοκρατικού διαλόγου, ώστε να αναπτυχθεί με σύγχρονους όρους και ευρωπαϊκά πρότυπα.

Πηγή: Εφημερίδα "Βέροια"