Με δεδομένες τις αναπάντητες ανάγκες του πληθυσμού του νομού Ημαθίας και λαμβάνοντας υπόψη την πρόβλεψη πως τα προβλήματα ψυχικής υγείας θα αποκτούν ολοένα και πιο βαρύνουσα σημασία στη ζωή μας τα επόμενα χρόνια (σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του ΠΟΥ), η ανάληψη εκ μέρους των φορέων της δημόσιας υγείας πρωτοβουλιών για τη φροντίδα της ψυχικής υγείας είναι επιβεβλημένη.
Όμως σημαντικό βήμα σε αυτήν την κατεύθυνση τα τελευταία χρόνια, αποτελεί η λειτουργία του Συλλόγου Οικογενειών και Φίλων για την Ψυχική Υγεία (Σ.Ο.Φ.Ψ.Υ.) Ημαθίας, που εδρεύει στη Βέροια, στην οδό Ανοίξεως 120. Ένας φορέας με σημαντικό έργο στα 7 σχεδόν χρόνια από την ίδρυση του, καθώς ξεπέρασε και τα όρια του Νομού Ημαθίας, καθώς προσφέρει την υποστήριξή του και σε οικογένειες των όμορων Νομών.
Ο Σ.Ο.Φ.Ψ.Υ. Ημαθίας είναι ένα μη κερδοσκοπικό Σωματείο, έχοντας μέλη άτομα με προβλήματα ψυχικής υγείας, τις οικογένειες – φροντιστές και φίλους του.
Ιδρύθηκε τον Δεκέμβρη του 2014 και είναι μέλος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Συλλόγων Οργανώσεων Ψυχικής Υγείας (ΠΟΣΟΨΥ), και είναι ενταγμένο σε Προγράμματα ΕΣΠΑ.
Στοχεύει:
- στην αλληλοϋποστήριξη των μελών του
- στη βελτίωση των υπηρεσιών ψυχικής υγείας
- στον αποστιγματισμό της ψυχικής νόσου
- στην αξιοπρεπή διαβίωση των πασχόντων και των οικογενειών τους χωρίς αποκλεισμούς και διακρίσεις
- στην ψυχική, κοινωνική και επαγγελματική αποκατάσταση των ψυχικά ασθενών, την προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων τους και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής τους.
Γιώργος Σαλιάγκας: Με το ΕΣΠΑ λειτουργούμε με επαγγελματίες της Ψυχικής Υγείας
Λειτουργεί τη Στέγη Δημιουργίας, ένα χώρο 150 τ.μ. περίπου στην οδό Ανοίξεως 120, στην οποία αναπτύσσει ομάδες εκπαίδευσης, απασχόλησης, ψυχολογικής υποστήριξης τόσο των ληπτών υπηρεσιών ψυχικής υγείας όσο και των οικογενειών – φροντιστών τους.
«Από το 2014 και μέχρι το 2018 ο Σύλλογος λειτούργησε με εθελοντισμό, με εθελοντές επαγγελματίες ψυχικής υγείας. Το 2018 ενταχθήκαμε στο ΕΣΠΑ, στην ενίσχυση από το ευρωπαϊκό κοινωνικό ταμείο για ευπαθείς ομάδες πληθυσμού και έτσι δημιουργήσαμε το Κέντρο Υποστήριξης Ανηλίκων με Ψυχικές Διαταραχές. Το πρόγραμμα αυτό ήταν μέχρι το 2020 και στην συνέχεια και λόγω της αναγκαιότητας της λειτουργίας του, αλλά και της καλής λειτουργίας του μέχρι τότε, πήραμε παράταση μέχρι τον Ιούνιο του 2023 που λήγει οριστικά και το παλιό ΕΣΠΑ» μας είπε ο Πρόεδρος του Συλλόγου Γιώργος Σαλιάγκας και πρόσθεσε:
«Έτσι με βάση το Κέντρο έχουμε αμειβόμενους επαγγελματίες ψυχικής υγείας, δηλαδή Ψυχίατρος, Ψυχολόγος ληπτών, Ψυχολόγος οικογενειών – φροντιστών, Κοινωνικός Λειτουργός και φυσικά Λογιστής, Διοικητικός υπάλληλος – Υπεύθυνος Δομής. Έτσι ξεφύγαμε από τον εθελοντισμό. Είναι καλό πράγμα ο εθελοντισμός, αλλά ο άλλος δεν μπορεί να διαθέσει πολλές ώρες από τον χρόνο του. Έτσι το έργο του Κέντρου είναι πιο αποτελεσματικό, συνεχές και πιο υπεύθυνο, τηρώντας τους αυστηρούς κανόνες που ζητάει το ΕΣΠΑ σε όλα τα επίπεδα».
Ποια όμως ήταν η συμβολή του ΕΣΠΑ και η μετατροπή από τον εθελοντισμό στον επαγγελματισμό; Ο Γιώργος Σαλιάγκας μας είπε ότι «η αρχική ένταξη στο ΕΣΠΑ ήταν για 40 άτομα-ωφελούμενους. Όμως υπήρχε τόσος κόσμος που αυτήν την στιγμή έχουμε φτάσει να εξυπηρετούμε τα 180 άτομα συνολικά, δηλαδή φτάσαμε στα όρια των δυνατοτήτων μας. Δεν υπάρχουν εύκαιρες ώρες για να δεχθούμε κι άλλο κόσμο».
Θεαματικά αποτελέσματα, αλλά …πισωγύρισμα
Η αναγκαιότητα λειτουργίας της συγκεκριμένης δομής υφίσταται λόγω της παντελούς έλλειψης κοινοτικών δομών Ψυχικής Υγείας σε όλη την περιοχή του Νομού Ημαθίας. Το φαινόμενο της παντελούς έλλειψης δημόσιων υπηρεσιών ψυχικής υγείας όλων των επιπέδων (πρωτοβάθμιο, δευτεροβάθμιο & τριτοβάθμιο) αλλά και δομών για την απασχόληση και εργασία ατόμων με ψυχικές διαταραχές έχει αναδειχθεί στην τοπική κοινωνία.
«Υπήρξαν θεαματικά αποτελέσματα και το λέω υπεύθυνα. Στο Νομό μας δεν λειτουργεί καμιά μονάδα που να ασχολείται με την ψυχική υγεία και γι αυτό είμαστε ο πρώτος σύλλογος που δημιουργήθηκε για θέματα ψυχικής υγείας. Οι ψυχικά ασθενείς και οι οικογένειές τους δεν είχαν που να αποταθούν για πολλές δεκαετίες, τα παιδιά τους ήταν απομονωμένα, κλεισμένα στο σπίτι, ζούσαν μια μοναξιά, στην δική τους και της οικογένειας, χωρίς να μπορούν να κοινωνικοποιηθούν» μας είπε ο Πρόεδρος του Συλλόγου Φίλων και Οικογενειών για την Ψυχική Υγεία (Σ.Ο.Φ.Ψ.Υ.) Ημαθίας Γιώργος Σαλιάγκας και τονίζει:.
«Με την λειτουργία του Συλλόγου τα παιδιά κοινωνικοποιήθηκαν. Βγήκαν έξω. Με την ψυχοεκπαίδευση και την ψυχοϋποστήριξη τους έφυγαν οι φοβίες, γιατί φοβόντουσαν να βγουν για καφέ γιατί νόμιζαν ότι όλοι τους κοιτούσαν, τους κορόιδευαν, σε συνδυασμό και με το κοινωνικό στίγμα που υπάρχει. Ένοιωθαν δακτυλοδεικτούμενοι χωρίς ο κόσμος να ξέρει ότι είναι μια ψυχική ασθένεια και από την στιγμή που είναι ασθένεια, είναι σαν όλες τις άλλες ασθένειες και τα άτομα αυτά (με άλλες ασθένειες) τα αντιμετωπίζουν με ίσους όρους. Αυτά τα παιδιά κοινωνικοποιήθηκαν, βγήκαν έξω, έφτιαξαν τις παρέες τους, μέσα από την ψυχοεκπαίδευση έμαθαν να αυτοσυντηρούνται και να διαχειρίζονται πράγματα καθημερινά γι αυτούς. Γύρω στα 30 με 40 άτομα μέσα στον Σύλλογο δημιούργησαν ομάδες σκάκι, ζωγραφική κ.λ.π. και έτσι πολλοί από αυτούς να μπαίνουν και στο επίπεδο της επαγγελματικής αποκατάστασης. Με την συνεργασία του Κοι.Σ.Π.Ε. Δεσμός Ημαθίας και τις δουλειές που μπόρεσε να πάρει σαν Κοι.Σ.Π.Ε., όπως δουλειές καθαριότητας, λειτουργία κυλικείων (Χώρο τεχνών), κάποια παιδιά του ΣΟΦΨΥ προχώρησαν τόσο που απορροφήθηκαν, στο να μπορούν πλέον και να εργάζονται σε κάποιες δομές του Κοι.Σ.Π.Ε.
Δυστυχώς αυτήν την χρονιά λόγω της πανδημίας που έκλεισαν όλα, μας γύρισαν πίσω πάρα πολύ, γιατί ότι καταφέραμε επί χρόνια να φέρουμε τα παιδιά στο επίπεδο κοινωνικοποίησης, αναγκάστηκαν πάλι να κλειστούν στο σπίτι, παρόλο που δεν σταματήσαμε να λειτουργούμε εμείς, αλλά μόνο μέσω διαδικτυακών συναντήσεων και επαφών και όχι δια ζώσης που ξεκίνησαν και πάλι πριν λίγες μέρες. Έτσι χρειάζεται μια υπερπροσπάθεια και πάλι από την πλευρά μας, για να τους έχουμε στο ίδιο επίπεδο καθημερινής ζωής και ενασχόλησης».
Ο κορωνοϊός και η πανδημία άφησαν το στίγμα τους
Η μάστιγα των τελευταίων 15 μηνών περίπου δεν επηρέασε μόνο την οικονομική ζωή του τόπου μας. Ιδιαίτερα τον τελευταίο χρόνο με την πανδημία του κορωνοϊού, το πρόβλημα της ψυχικής υγείας έχει ενταθεί σε πολύ μεγάλο βαθμό, με την κοινωνική απομόνωση, τον φόβο και την αίσθηση της μοναξιάς.
«Ο κορωνοϊός δημιούργησε άσχημα αποτελέσματα. Ο κόσμος πέρα από τα οικονομικά προβλήματα που είχε λόγω της κρίσης, προστέθηκε και η κοινωνική απομόνωση με την πανδημία και τους αναγκαστικούς εγκλεισμούς. Έτσι ο κόσμος άρχισε να παρουσιάζει προβλήματα όχι ψυχικής ασθένειας, αλλά πριν την ψυχική ασθένεια, όπως είναι αγοραφοβίες, κρίσεις πανικού, άγχος κ.λ.π. Αυτά τα περιστατικά δυσκολευόμαστε να τα εξυπηρετήσουμε και φυσικά αναγκάζονται να κατευθυνθούν για βοήθεια-στήριξη από τους ιδιώτες. Εμείς δεν παίρνουμε λεφτά. Δεν έχουμε έσοδα από τους ωφελούμενους. Απαγορεύεται να πληρώνει κάποιος στο Κέντρο Υποστήριξης Ανηλίκων με Ψυχικές Διαταραχές του ΣΟΦΨΥ για τις παρεχόμενες υπηρεσίες» επισήμανε ο Γιώργος Σαλιάγκας.
Η διστακτικότητα έγινε μια μεγάλη «αγκαλιά»
Όπως προαναφέραμε στην εισαγωγή του θέματος, ο Σύλλογος Οικογενειών και Φίλων για την Ψυχική Υγεία (Σ.Ο.Φ.Ψ.Υ.) Ημαθίας, όχι μόνο «αγκαλιάστηκε» σε πολύ μεγάλο ποσοστό από τους κατοίκους του Νομού μας, αλλά ξεπέρασε και τα όριά του. Ήδη στο Κέντρο Υποστήριξης Ενηλίκων (παιδιά από 18 χρονών και άνω) με ψυχικές διαταραχές Βέροιας, υποστηρίζονται και οικογένειες από Κοζάνη, Κατερίνη, Γιαννιτσά .
«Στην αρχή η κοινωνία το αντιμετώπισε δύσκολα. Όλα ήταν σε ένα θολό τοπίο. Ο κόσμος αναρωτιόνταν τι Σύλλογος είναι, τι είναι η ψυχική υγεία. Πέρα όμως από την εσωτερική λειτουργία, προσπαθήσαμε και κάναμε και μερικές εκδηλώσεις, ώστε να μας γνωρίσει ο κόσμος. Στην συνέχεια η κοινωνία μας αγκάλιασε γιατί κατάλαβε ότι το στίγμα έχει αφήσει πολύ κόσμο απ΄ έξω και δεν είναι διαφορετικοί αυτοί οι άνθρωποι. Βέβαια υπάρχει ακόμη αυτή η νοοτροπία στον κόσμο, αλλά νομίζω ότι προχωράμε και θα γίνουν πιο αποδεκτοί όσο αυτά τα παιδιά βγαίνουν στην κοινωνία» μας είπε ο Πρόεδρος του Σ.Ο.Φ.Ψ.Υ. Ημαθίας Γιώργος Σαλιάγκας και κατέληξε:
« Στηρίζουμε παιδιά και οικογένειες απ΄ όλο το Νομό, αλλά έχουμε οικογένειες και από Κοζάνη, Κατερίνη και Γιαννιτσά, οι οποίες έρχονται μία με δύο φορές την εβδομάδα, γιατί δεν έχουν αντίστοιχο Σύλλογο και εξυπηρετούνται από τον δικό μας.
Γίνεται μια μεγάλη προσπάθεια απ΄ όλους τους Συλλόγους στην Ελλάδα, μέσω της Πανελλήνια Ομοσπονδίας Συλλόγων για την Ψυχική Υγεία, όπου διεκδικούμε τα θεσμικά μας θέματα και για την ψυχική μεταρρύθμιση, τα δικαιώματα των ψυχικά ασθενών. Το κίνημα αυτών των οικογενειών άρχισε να παίρνει μεγάλη διάσταση. Ελπίζω η πολιτεία να τα αναγνωρίσει, να μας στηρίξει και οικονομικά, όπως και ο κόσμος. Από πέρσι, την αρχή της πανδημίας δεν μπορέσαμε να κάνουμε καμία μα καμία εκδήλωση. Γιατί για εμάς τα έξοδα λειτουργίας του Συλλόγου είναι πάρα πολλά. Ενοίκια, ΔΕΗ, λειτουργικά κόστη, καθαριότητα κ.α.. Πέρσι δεν είχαμε έσοδα, είτε από μια μουσική εκδήλωση, ούτε από κάποιον χορό που κάναμε κάθε χρόνο, οπότε βρισκόμαστε σε μια δύσκολη φάση και θα θέλαμε ο κόσμος να μας στηρίξει έστω και με το ελάχιστο, ώστε να ξεπεράσουμε αυτήν την πανδημία και να ξανακάνει ο Σύλλογος κάποιες εκδηλώσεις».
