Για τους περισσότερους, η αλλαγή αυτή στην εμφάνιση είναι απλώς ένα αισθητικό πρόβλημα, για κάποιους όμως μπορεί να αποτελέσει μια επώδυνη κατάσταση, με βαθιές ρωγμές που φτάνουν σε βαθύτερα στρώματα του δέρματος, που μπορεί να αιμορραγούν και να μολυνθούν. Για άλλους μπορεί να είναι ένδειξη συστημικών ή δερματικών παθήσεων.
«Όπως ο χειμώνας και τα κλειστά παπούτσια μπορεί να προκαλέσουν μύκητες στο δέρμα των ποδιών και στα νύχια, λόγω της υγρασίας που δημιουργείται μέσα σε αυτά, έτσι και το καλοκαίρι τα ανοιχτά παπούτσια προξενούν ξηρότητα στα πέλματα και στις φτέρνες. Το δέρμα σταδιακά χάνει την ελαστικότητά του και παρουσιάζει ρωγμές, ενώ το χρώμα του σκουραίνει, παίρνοντας μια κιτρινωπή απόχρωση. Οι αιτίες μπορεί να είναι φαινομενικά απλές, ωστόσο δεν είναι πάντα», μας εξηγεί ο Δερματολόγος - Αφροδισιολόγος δρ Χρήστος Στάμου.
Η αφυδάτωση είναι μια από αυτές και η πιο συνηθισμένη. Η καλοκαιρινή ζέστη μας καθιστά πιο ευάλωτους εάν δεν λαμβάνουμε επαρκείς ποσότητες υγρών. Το ξηρό περιβάλλον, π.χ. από το aircondition, επίσης συμβάλλει στην εμφάνιση ξηρότητας στο δέρμα των φτερνών, όπως και ολόκληρου του σώματος.
Υπάρχουν πολλοί άλλοι παράγοντες που συμβάλλουν σε αυτή τη δερματική κατάσταση. Όπως διευκρινίζει ο δρ Στάμου, κατά το περπάτημα οι φτέρνες υποστηρίζουν ολόκληρο το σωματικό βάρος. Για να απορροφηθούν οι κραδασμοί υπάρχει ένα επίθεμα λίπους κάτω από το οστό της φτέρνας. Όταν ασκείται υπερβολική πίεση, χωρίς υποστήριξη, το λίπος αυτό υποχωρεί προς το πλάι. Για να μπορέσει το σώμα να ανταποκριθεί, αυξάνει την προστασία του σκληραίνοντας στα σημεία που δέχεται την υψηλότερη πίεση. Το πάχος του νεκρού ουσιαστικά δέρματος εξαρτάται από το μέγεθος της πίεσης που έχει υποστεί η φτέρνα. Καθώς “χτίζεται” το σκληρό δέρμα, στεγνώνει και δεν είναι πλέον ελαστικό, και όσο η πίεση συνεχίζεται αρχίζει και σχηματίζει ρωγμές.
Τα κλειστά παπούτσια προσφέρουν υποστήριξη, σε αντίθεση με τα ανοιχτά, που το επίθεμα λίπους υφίσταται πλευρική υποχώρηση, αυξάνοντας τον κίνδυνο ρωγμών.
Αυτό εξηγεί και το γιατί οι σκασμένες φτέρνες εμφανίζονται συχνότερα στις γυναίκες από ότι στους άνδρες.
Τα άτομα που είναι υπέρβαρα είναι πιο επιρρεπή, λόγω της αυξημένης πίεσης που δέχονται οι φτέρνες και της υποχώρησης του λίπους.
Ένας άλλος παράγοντας που μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο είναι η ορθοστασία σε σκληρά δάπεδα για παρατεταμένες περιόδους. Αυτός ο κίνδυνος μπορεί να ελαχιστοποιηθεί με τη χρήση υποδημάτων τα οποία είναι κατάλληλα επενδυμένα στις φτέρνες και στις σόλες για να παρέχουν επιπλέον υποστήριξη. Αντίθετα, τα παπούτσια με λεπτή σόλα μπορεί να επιδεινώσουν το πρόβλημα.
Εκτός από την ξηρότητα και την υπερβολική πίεση, υπάρχουν και παθήσεις που γίνονται συχνά αιτία σκασμένων φτερνών. Η ατοπική δερματίτιδα είναι από τις πιο συχνές. Η πάθηση μπορεί να κάνει το δέρμα πιο ξηρό και τις φτέρνες πιο ευαίσθητες στις ρωγμές. Ίδιες επιπτώσεις έχει και ψωρίαση, η οποία προκαλεί ξηρό, φολιδωτό και ξεφλουδισμένο δέρμα σε διάφορα σημεία του σώματος (συμπεριλαμβανομένου του πέλματος) αλλά και το παλαμοπελματιαίο κερατόδερμα, το οποίο προκαλεί πάχυνση του δέρματος στις παλάμες και στα πέλματα και προδιάθεση για σχηματισμό ρωγμών. Τα παιδιά που πάσχουν από νεανική πελματιαία δερματοπάθεια είναι επίσης πιθανό να εμφανίσουν σκασμένες φτέρνες. Η πάθηση αυτή χαρακτηρίζεται από υψηλά επίπεδα υγρασίας στο δέρμα της περιοχής, το οποίο στεγνώνει γρήγορα. Η επαναλαμβανόμενη αυτή διαδικασία οδηγεί σε ρωγμές.
Οι επώδυνες,σκασμένες φτέρνες μπορείνα είναι και τα πρώτα σημάδια διαβήτη ή θυρεοειδοπάθειας.Μια υποκείμενη διαβητική πάθηση μπορεί να προκαλέσει δυσλειτουργία των ιδρωτοποιών αδένων, καθώς και ανεξέλεγκτα επίπεδα σακχάρου στο αίμα. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε περιφερική νευροπάθεια,μιανευρική βλάβη στα πόδιαπου περιορίζει τη ροή και την κυκλοφορία του αίματος καιαυξάνει τον κίνδυνο για ξήρωση και εμφάνιση σκασμένων φτερνών.Γι’ αυτό οι διαβητικοί ασθενείς πρέπει να είναι διπλά προσεκτικοί, προκειμένου να αποφύγουν τον σχηματισμό κάποιου έλκουςστις φτέρνες. Η αντιαισθητική αυτή κατάσταση μπορεί επίσης να οφείλεται και σε δυσλειτουργία του θυρεοειδή, η οποία προκαλεί ξηρότητα και τελικά ρωγμές.
«Όσοι έχουν σκασμένες φτέρνες και ακόμη περισσότερο όσοι έχουν βαθιές ρωγμές και κινδυνεύουν από μόλυνση θα πρέπει να αφιερώνουν καθημερινά λίγο χρόνο για να περιποιούνται αυτή την ταλαιπωρημένη περιοχή των ποδιών τους. Πρέπει να κάνουν καθημερινά ένα 10λεπτο ποδόλουτρο, να χρησιμοποιούν ελαφρόπετρα για να απομακρύνουν τα νεκρά κύτταρα και να μειώσουν το πάχος της κεράτινης στοιβάδας. Κατόπιν να ενυδατώνουν με λιπαρές αλοιφές. Επίσης καλό είναι αυτές να περιέχουν συστατικά που βοηθούν στην απομάκρυνση του νεκρού δέρματος και στην αποκατάσταση της υγρασίας του. Για μια ολοκληρωμένη θεραπεία θα πρέπει να αποφεύγεται η χρήση παπουτσιών με λεπτή σόλα που δεν απορροφά τους κραδασμούς και φυσικά η ορθοστασία και η βάδιση με γυμνά πόδια», καταλήγει ο δρ Χρήστος Στάμου.
