Οι νόσοι των ούλων μπορεί να επηρεάζονται από πλήθος επιβαρυντικών παραγόντων όπως το κάπνισμα, το stress, η πτώση της άμυνας του οργανισμού ή οι κακής ποιότητας οδοντιατρικές εργασίες (σφραγίσματα, γέφυρες). Βασικός, όμως, αιτιολογικός παράγοντας είναι η πλημμελής αφαίρεση της οδοντικής πλάκας κατά το βούρτσισμα και η αμέλεια της στοματικής υγιεινής.

Για πολλά χρόνια οι φλεγμονές των ούλων βρίσκονταν σε δεύτερη μοίρα σε σχέση με την υγεία των δοντιών, οι ασθενείς ήταν στη μεγάλη πλειοψηφία τους ελλιπώς ενημερωμένοι και οι ίδιοι οι οδοντίατροι τις άφηναν αθεράπευτες ή υποθεραπευμένες, αποβλέποντας στο πιο γρήγορο κέρδος.

Τελευταία, η περιοδοντίτιδα έχει μπει στο προσκήνιο, με πλήθος ερευνητικών εργασιών να διερευνούν τυχόν συνδέσεις της με γενικότερες παθήσεις και συστηματικές νόσους.Είναι πλέον δεδομένη η σχέση της περιοδοντίτιδας με το σακχαρώδη διαβήτη. Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι μία νόσος που προκαλεί μικροαγγειακές βλάβες, υπερβολική φλεγμονώδη αντίδραση, καθυστερημένη επούλωση βλαβών και ξηροστομία. Όλα αυτά συντελούν στο να ευθύνεται για εγκατάσταση επιθετικής περιοδοντίτιδας.

Ένας στους τρεις διαβητικούς πάσχει από σοβαρή περιοδοντίτιδα και επιπλέον η σχέση γίνεται και αμφίδρομη αφού η περιοδοντίτιδα, εάν μείνει αθεράπευτη, επιδεινώνει την κατάσταση των διαβητικών. Το National institute of Diabetes, Digestive and Kidney Diseases (NIDDK) των ΗΠΑ προτείνει επίσημα ως μέτρο πρόληψης του διαβήτη τη διατήρηση των ούλων και των περιοδοντικών ιστών σε υγιή κατάσταση.Έχει προταθεί ότι η ίδια η περιοδοντίτιδα θα μπορούσε να αποτελεί αιτία πρόκλησης διαβήτη.

Στις μελέτες διαβητικών με περιοδοντίτιδα είναι μέχρι στιγμής δύσκολο να διευκρινιστεί ποια από τις δύο νόσους προϋπάρχει της άλλης. Θεωρητικά, η παρουσία περιοδοντικής νόσου είναι μία μοναδική ευκαιρία για τα παθογόνα μικρόβια του στόματος να αποκτήσουν πρόσβαση στη συστηματική κυκλοφορία.

Οι τοξίνες αυτών των μικροβίων διεγείρουν το αμυντικό σύστημα και έτσι διαταράσσουν την ομοιόσταση (την ισορροπία) του οργανισμού. Αυτή η συνεχής διατάραξη της ισορροπίας μελετάται για το εάν θα μπορούσε να ευθύνεται για μεταβολικές διαταραχές όπως ο σακχαρώδης διαβήτης.

Μεγάλη αίσθηση προκάλεσε τα προηγούμενα χρόνια και η συσχέτιση της περιοδοντίτιδας με καρδιαγγειακές νόσους. Προτάθηκε πιο συγκεκριμένα ότι τα παθογόνα στοματικά μικρόβια παίζουν ρόλο στη δημιουργία της αθηρωματικής πλάκας. Η αλήθεια είναι ότι τα αποτελέσματα των έγκυρων ερευνών που έχουν γίνει μέχρι σήμερα δεν έχουν δείξει ότι μία τέτοια σχέση είναι υπαρκτή. Δηλαδή, καμία μελέτη δεν αποδεικνύει πως η περιοδοντίτιδα συνδέεται άμεσα με καρδιαγγειακές νόσους.

Όμως από την άλλη, ούτε έχει καταρριφθεί η πεποίθηση ότι εστίες χρόνιας φλεγμονής, είτε στο στόμα, είτε και σε άλλο σημείο του σώματος, μπορεί να αυξάνουν τον κίνδυνο καρδιοαγγειακών παθήσεων. Το σίγουρο είναι πως η υγεία των ούλων και γενικά του στόματος μπορεί να συμβάλλει σε μία καλή γενικότερη υγεία, καθώς το στόμα αποτελεί μία «πύλη εισόδου» μικροβίων για τον οργανισμό.

Η, δε, φροντίδα της στοματικής υγιεινής είναι εύκολη και δεν απαιτεί ιδιαίτερες θυσίες σε χρόνο και χρήμα εάν φυσικά δώσουμε βάση στην πρόληψη. Αυτό σημαίνει βούρτσισμα δύο φορές την ημέρα, τουλάχιστον, με φθοριούχο οδοντόκρεμα, οδοντικό νήμα, επίσκεψη στον οδοντίατρο ανά έξι μήνες για έλεγχο και καθαρισμό.