Η χοληστερόλη και γενικά τα λιπίδια είναι δυσδιάλυτα στο νερό και κατ' επέκταση στο πλάσμα του αίματος του ανθρώπου. Αυτός είναι και ο λόγος που το σώμα μας δημιουργεί ειδικά μόρια, τις λιποπρωτεΐνες, οι οποίες έχουν δομή που τους επιτρέπει να είναι διαλύτες στο αίμα και στο εσωτερικό τους μεταφέρουν ουσίες που από μόνες τους δεν μπορούν να μετακινηθούν πλάσμα του ανθρώπου όπως η χοληστερόλη. Η μεγαλύτερη ποσότητα χοληστερόλης στο πλάσμα βρίσκεται στην λιποπρωτεΐνη χαμηλής πυκνότητας (LDL-χοληστερόλη). Τα αυξημένα επίπεδα LDL-χοληστερόλης στο αίμα συνδέονται με την δημιουργία και την εξέλιξη αρτηριακής θρόμβωσης, ενώ παράλληλα αποτελούν επιβαρυντικό παράγοντα για την εμφάνιση εμφράγματος του μυοκαρδίου.
Η σχέση των φυτοστερολών με τα αυξημένα επίπεδα χοληστερόλης
Περισσότερο από μισό αιώνα (από το 1951) η επιστημονική κοινότητα ασχολείται με τις φυτοστερόλες. Οι φυτοστερόλες είναι συστατικά που βρίσκονται στα φυτά και η μοριακή τους δομή μοιάζει πολύ με την ανθρώπινη χοληστερόλη. Η ικανότητα τους να μειώνουν τα επίπεδα της LDL - χοληστερόλης στο αίμα οφείλεται κυρίως στην επίδρασή τους στη μείωση της απορρόφησης της χοληστερόλης (τόσο των τροφίμων όσο και αυτής που παράγεται από τη χολή) από τον εντερικό αυλό. Για να υπάρχει μείωση της LDL - χοληστερόλης από την κατανάλωση φυτοστερολών θα πρέπει να καταναλώνονται σε επίπεδο 2 γρ/ημέρα.
Τις φυτοστερόλες τις βρίσκουμε σε προϊόντα ολικής άλεσης, λαχανικά και ξηρούς καρπούς, των οποίων ωστόσο η πρόσληψη δεν μπορεί να ξεπερνά τα 350mg σε ένα καθημερινό διαιτολόγιο. Για το λόγο αυτό η κάλυψη των 2 γραμμαρίων/ημέρα τις περισσότερες φορές δεν είναι εφικτή με την κατανάλωση μόνο φυτικών τροφίμων καθώς η ποσότητα που πρέπει να καταναλωθεί από αυτά είναι πολύ μεγάλη. Τα τελευταία χρόνια έχουν παραχθεί εμπλουτισμένα τρόφιμα που παρέχουν σημαντικές ποσότητες φυτοστερολών με αποτέλεσμα με την κατανάλωση 3-4 μερίδων την ημέρα να προσλαμβάνονται τουλάχιστον 2 γρ φυτοστερολών.
Μάλιστα, έχει φανεί ότι μέσω της επαρκούς, χωρίς υπερβολές κατανάλωσης φυτοστερολών, συνδυαστικά με την υιοθέτηση ενός ισορροπημένου καθημερινού διαιτολογίου μπορεί να επιτευχθεί μείωση της χοληστερόλης μέχρι και 7-10 % σε άτομα με υπερχοληστερολαιμία. Μάλιστα, σε περίπτωση που λαμβάνεται κάποια αντιλιπιδαιμική φαρμακευτική αγωγή, οι φυτοστερόλες φαίνεται να λειτουργούν αθροιστικά, κι έτσι να ενισχύεται επιπλέον η επιθυμητή μείωση της χοληστερόλης.
Αναλυτικότερα, τις φυτοστερόλες τις συναντάμε σε εμπλουτισμένα προϊόντα μαργαρίνης (μη-υδρογονωμένης), προϊόντα γιαούρτης και γαλακτοκομικά, δηλαδή τρόφιμα που καταναλώνονται έτσι κι αλλιώς στα πλαίσια μιας ισορροπημένης διατροφής είτε στο πρωινό π.χ. ψωμί με μαργαρίνη και μαρμελάδα, μέλι ή κάποιο ελαφρύ τυρί είτε σε κάποιο ενδιάμεσο σνακ ή προ-ύπνου π.χ. με τη μορφή γιαουρτιού ή γάλακτος. Για τα άτομα που αδυνατούν να καταναλώσουν επαρκείς ποσότητες φυτοστερολών μέσω των παραπάνω προϊόντων της καθημερινής διατροφής, στην αγορά κυκλοφορούν και ειδικά ροφήματα, τα οποία περιέχουν τη συνιστώμενη ποσότητα ανά συσκευασία.
Στην περίπτωση, λοιπόν, αυξημένων επιπέδων λιπιδίων στο αίμα (π.χ. υπερλιπιδαιμίες), ενισχύοντας την κατανάλωση φυτικών τροφίμων σε συνδυασμό με προϊόντα που περιέχουν φυτοστερόλες, σε ένα ισορροπημένο πλαίσιο διατροφής μπορείτε να επιτύχετε μείωση των επιπέδων χοληστερόλης και ταυτόχρονα καλύτερη καρδιαγγειακή υγεία.
