«Ο οργανισμός αντιδρά στο στρες ενεργοποιώντας διάφορους μηχανισμούς, σε μια προσπάθεια να προετοιμαστεί καλύτερα για κάτι που αντιλαμβάνεται ως απειλή. Ένας από αυτούς τους μηχανισμούς είναι η διέγερση της παραγωγής κορτιζόλης, της λεγόμενης "ορμόνης του στρες"», αναφέρει ο Δερματολόγος - Αφροδισιολόγοςδρ Μάρκος Μιχελάκης, από τον ΕΔΟΕΑΠ. «Η κορτιζόλη προετοιμάζει τον οργανισμό για "μάχη" και φυσιολογικά δεν δημιουργεί πρόβλημα. Όταν, όμως, κάποιος πάσχει από χρόνιο στρες, η συνεχής υπερέκκρισή της προκαλεί αυξημένη παραγωγή σμήγματος (λίπους) στο δέρμα, που μπορεί να οδηγήσει σε απόφραξη των πόρων και πιθανή έξαρση της ακμής».

Επιπλέον, το χρόνιο στρες αυξάνει την εσωτερική φλεγμονή στον οργανισμό, με συνέπεια να επιδεινώνει ή να προκαλεί εξάρσεις στις φλεγμονώδεις δερματοπάθειες, όπως το έκζεμα, η ψωρίαση και η ροδόχρους ακμή. Μπορεί επίσης να αναζωπυρώσει λοιμώξεις όπως ο επιχείλιος έρπης και να αποτελέσει τον εκλυτικό παράγοντα για την εμφάνιση δερματοπαθειών όπως η δερματίτιδα ή ακόμα και αυτοάνοσες δερματικές παθήσεις (π.χ. λεύκη).

Το στρες επιδρά και στο ανοσοποιητικό σύστημα, διεγείροντας τη δραστηριότητά του. Αυτό έχει ως συνέπεια να γίνεται πιο αντιδραστικό και πιο ευαίσθητο το δέρμα, με επακόλουθο να αναπτύσσονται εύκολα εξανθήματα, κοκκινίλες ή και κνίδωση.

Οι επιδράσεις του στρες μπορεί να είναι και έμμεσες. Πολλοί άνθρωποι π.χ. συνηθίζουν να «πειράζουν» τα σπυράκια τους όταν νιώθουν άγχος ή στρες, έως ότου τα «σπάσουν» ή τα ματώσουν. Αυτό με τη σειρά του μπορεί να οδηγήσει σε περισσότερα σπυράκια, σε ουλές ή ακόμα και σε μολύνσεις.

Το στρες μπορεί ακόμα να επηρεάσει αρνητικά και την αισθητική εμφάνιση του δέρματος. Μεταξύ άλλων ευνοεί την ξηροδερμία επειδή μειώνει την ικανότητα του δέρματος να κατακρατά υγρασία και ευνοεί τις «σακούλες» κάτω από τα μάτια.

Σαν να μην ήταν αυτά αρκετά, όταν είναι χρόνιο μπορεί να γεράσει πρόωρα το δέρμα, καθώς οι ορμόνες του διασπούν το κολλαγόνο και την ελαστίνη, επεμβαίνοντας και στην ανάπλαση του δέρματος. Όλες αυτές οι επιδράσεις μπορεί να επιταχύνουν τη διαδικασία της γήρανσης, προκαλώντας περισσότερες λεπτές γραμμές και ρυτίδες.

«Ο εγκέφαλος και το δέρμα είναι άρρηκτα συνδεδεμένα και επικοινωνούν μεταξύ τους», τονίζει ο ειδικός. «Αυτό σημαίνει πως όταν βιώνουμε χρόνιο στρες λόγω της δουλειάς, των σχέσεων ή της τρέχουσας κατάστασης, το δέρμα γίνεται στόχος των ορμονών του που το καθιστούν πιο ευάλωτο στον κνησμό, τη φλεγμονή, τους ερεθισμούς και τις λοιμώξεις».

Εξίσου ευάλωτα είναι και τα μαλλιά και τα νύχια μας. Τα μαλλιά χρειάζονται ιχνοστοιχεία, όπως π.χ. το μαγνήσιο και το μαγγάνιο για να είναι υγιή και δυνατά. Σε συνθήκες στρες, οι ανάγκες σε αυτά τα συστατικά αυξάνονται, αλλά η απορρόφησή τους από τις τροφές μειώνεται. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο όσο πιο έντονο είναι το στρες, τόσο πιο θαμπά και εύθραυστα γίνονται τα μαλλιά.

Ένας άλλος κίνδυνος είναι η απώλεια των μαλλιών. Όταν ο οργανισμός εκτίθεται σε σημαντικό χρόνιο στρες, ποσοστό έως και 70% των μαλλιών μπορούν να μπουν στην τελογενή φάση της ανάπτυξής τους (είναι η φάση της ανάπαυσης). Όταν συμβεί αυτό, αρχίζουν να πέφτουν, με συνέπεια εμφανή αραίωση του τριχωτού της κεφαλής.

Αν μάλιστα κάποιος περνάει κάποιο ιδιαίτερα στρεσογόνο γεγονός, όπως ένας τραυματισμός ή σοβαρή ασθένεια, τα μαλλιά του μπορεί να σταματήσουν εντελώς να αναπτύσσονται, επειδή ο οργανισμός του επικεντρώνεται στην ανάρρωσή του.

Η τριχόπτωση λόγω στρες συνήθως χρειάζεται έξι έως εννέα μήνες για να αντιστραφεί, αλλά μερικές φορές τα χαμένα μαλλιά χρειάζονται περισσότερο καιρό για να ξαναβγούν.

Στα άτομα με προδιάθεση, υπάρχει επίσης σοβαρό ενδεχόμενο να γκριζάρουν τα μαλλιά από το έντονο στρες, λόγω των ελεύθερων ριζών οξυγόνου που παράγονται με ταχύτερο ρυθμό. Οι ελεύθερες ρίζες βλάπτουν στον θύλακα της τρίχας τα κύτταρα που παράγουν τη χρωστική ουσία των μαλλιών (μελανοκύτταρα).

Ανοσία στο στρες δεν έχουν ούτε τα -κατά τα άλλα σκληρά- νύχια. Για να είναι υγιή, χρειάζονται πρωτεΐνες, μαγνήσιο, ψευδάργυρο, σίδηρο και άλλα συστατικά. Επειδή το στρες δυσχεραίνει την απορρόφηση των θρεπτικών συστατικών από τις τροφές, μπορεί να εμφανιστούν στα νύχια «βαθουλώματα» ή να γίνουν εύθραυστα και να «ξεφλουδίζουν». Μπορεί επίσης να εμφανιστούν οριζόντιες γραμμώσεις πάνω τους.  

Πολλοί άνθρωποι, εξάλλου, έχουν την τάση να ξεσπούν στα νύχια το στρες τους, δαγκώνοντάς τα ή τρίβοντάς τα επίμονα, με συνέπεια να τους προκαλούν μηχανικές βλάβες.

Για να προστατευθείτε, όσο είναι δυνατό, από αυτούς τους κινδύνους, ο κ. Μιχελάκης συνιστά τα εξής:

· Να φροντίζετε καθημερινά το δέρμα σας, όσο κουρασμένοι και γεμάτοι στρες κι αν νιώθετε

· Να τρώτε υγιεινά και ισορροπημένα, δίνοντας έμφαση στα φυτικής προελεύσεως τρόφιμα

· Να γυμνάζεστε καθημερινά (η άσκηση σας δίνει τη δυνατότητα να «ξεσπάσετε» και διεγείρει την παραγωγή των ορμονών της ευεξίας στον εγκέφαλο)

· Να κοιμάστε αρκετά (7-8 ώρες κάθε βράδυ)

· Να αφιερώνετε καθημερινά λίγο χρόνο στον εαυτό σας για να χαλαρώνετε. Δοκιμάστε διαλογισμό, βαθιές ανάσες, τεχνικές χαλάρωσης κ.λπ.

«Ο έλεγχος του στρες είναι πολύ σημαντικός για την υγεία όλου του οργανισμού, επομένως και του δέρματος και των εξαρτημάτων του (μαλλιά, νύχια)», τονίζει ο κ. Μιχελάκης. «Αν νιώθετε ότι είναι παρατεταμένο, πολύ έντονο ή χρόνιο και δεν μπορείτε να το αντιμετωπίσετε μόνοι σας, καλό είναι να συμβουλευθείτε τον ιατρό σας».