Πως μπορείτε να αγοράσετε ή να πουλήσετε τον ουρανό ή τη ζεστασιά της γης. Η ιδέα μου φαίνεται περίεργη. Κάθε βελόνα του λαμπερού πεύκου, κάθε αμμουδερή κοίτη ποταμού, κάθε ξέφωτο και κάθε βούισμα εντόμου, κάθε κομματάκι ομίχλης μέσα στα σκοτεινά δάση, είναι ιερό στη μνήμη του λαού μου. Τα ευωδιαστά λουλούδια είναι οι αδελφές μας, το ελάφι, το άλογο, ο μεγάλος αετός είναι οι αδελφοί μας.
Ο Ινδιάνος προτιμά τον γλυκό ήχο του αέρα, ο αέρας είναι πολύτιμος για τον ερυθρόδερμο. Ο άνεμος μας έδωσε την πρώτη αναπνοή και θα μας πάρει και τον τελευταίο αναστεναγμό της ζωής. Είμαι ένας άγριος και δεν γνωρίζω άλλον τρόπο ζωής. Ο λευκός άνθρωπος συμπεριφέρεται στη μητέρα του, τη γη, και στον αδελφό του, τον ουρανό, σαν να είναι πράγματα που αγοράζονται , που λεηλατούνται, που πουλιούνται όπως τα πρόβατα ή τα λαμπερά μαργαριτάρια.
Δεν ξέρω τίποτα. Τα ήθη τα δικά μας είναι διαφορετικά από τα δικάσας… και άλλα πολλά.
Η πιο ωραία και ουσιαστική διακήρυξη που έγινε ποτέ για το περιβάλλον στο μακρινό 1854. Η περιπλάνηση μας σήμερα στις πλαγιές του Βερμίου μας οδηγεί πίσω στον χρόνο στην εποχή που το Ξηρολίβαδο ήταν σταυροδρόμι καραβανιών. Η φύση είναι εδώ αφιερώστε της λίγο χρόνο για να ακούσετε τη φωνή της όλες τις ώρες της ημέρας.
Αφήσαμε πίσω μας την Βέροια, που αναφέρεται από τον Θουκιδίδη και τον Στράβωνα.
Γνώρισε άνθηση όλες τις περιόδους της ιστορίας. Καταστράφηκε πολλές φορές από επιδρομές κατακτητών, σεισμούς και πυρκαγιές. Ο Θουκιδίδης αναφέρει ότι οι Αθηναίοι το 432 π.Χ. στην εκστρατεία τους προς την Χαλκιδική προσπάθησαν να την κυριεύσουν, χωρίς όμως επιτυχία. Σύμφωνα με την μακεδονική μυθολογία, η Βέροια ήταν κόρη του ήρωα Βέρητος και αδελφή της Μίεζας και του Όλγανου. Είναι μια από τις ελάχιστες μακεδονικές πόλεις με συνεχή κατοίκηση στην ίδια θέση με το ίδιο όνομα από την αρχαιότητα, από τον 6ο αιώνα π.Χ. μέχρι και σήμερα. Οι πρώτοι κάτοικοι ήταν οι Βρύγες. Έθνος θρακικό, μετονομάσθηκαν Φρύγες, όταν μετανάστευσαν στην Ασία. Εκτοπίσθηκαν από τους Μακεδόνες και η Βέροια έγινε Μακεδονική από τον 9ο π.Χ. αιώνα, μέχρι το 168 π.Χ. όταν κατακτήθηκε από τους Ρωμαίους. Σημαντική εποχή για τη Βέροια είναι η εποχή της δυναστείας των Αντιγονιδών (294- 168 π.Χ.) που διαρκεί μέχρι την εποχή της Ρωμαιοκρατίας. Παραδόθηκε στους Ρωμαίους το 168 π.Χ., λεηλατήθηκε, αποστρατικοποιήθηκε και η αριστοκρατία της εξορίστηκε στην Ρώμη. Δέχεται επιδρομές και καταλήψεις από διάφορους κατακτητές. Γότθους, Ούννους, Βούλγαρους, Γέτες, Σλάβους, Σαρακηνούς, Νορμανδούς, Σέρβους και τους Οθωμανούς το 1448-1449. Στα χρόνια της Οθωμανικής κατοχής κυριαρχούν η καταπίεση, το παιδομάζωμα, ο φόβος, οι βασανισμοί, οι εκτελέσεις. Γύρω στον 17ο αιώνα αναπτύσσεται το εμπόριο και η βιοτεχνία της υφαντικής. Την ίδια περίοδο το 1650, ιδρύεται το ελληνικό σχολείο που θεωρείται από τα παλιότερα. Η απελευθέρωση της έγινε από τον ελληνικό στρατό στις 16 Οκτωβρίου 1912.
Ανεβαίνουμε τις στροφές του δρόμου, δρόμος πνιγμένος στην κυριολεξία από πυκνά δάση οξιάς. Σε λίγο ξεπροβάλλει μπροστά μας σαν από παραμύθι το Ξηρολίβαδο. Το χωριό κτισμένο σε πλαγιά περικυκλωμένο από αιώνια δάση πεύκου σε υψόμετρο 1220 μέτρων μας υποδέχεται ήρεμο και ήσυχο μέσα στην πρωινή καταχνιά. Ήταν μεγάλο και ξακουστό χωριό. Σε γνωστά έγγραφα του ιεροδικείου της Βέροιας μνημονεύεται πολλές φορές από τα χρόνια 1640-1641 και ύστερα.
Καταστράφηκε στα 1795 από ληστές, οι κάτοικοι του σκορπίστηκαν σε άλλα μέρη, ιδιαίτερα της Μακεδονίας. Αναφέρεται σε δημοτικά τραγούδια, όπως σε ένα που εξιστορεί εκστρατεία του Νικοτσάρα. Ξανακτίστηκε μετά το 1805, ήταν τσιφλίκι του περίφημου Αλή Πασά Τεπελενλή, των Ιωαννίνων. Γύρω στα 1880 – 1890 είχε 100 καλύβες, βρύσες, πηγές και μπάρα ( λίμνη), η οποία υπάρχει και σήμερα. Το χάνι εξυπηρετούσε 100 άλογα. Ήταν σταθμός χωροφυλακήςκαι τελωνείου.
Αφήνουμε τα αυτοκίνητα, προετοιμασία για ανάβαση. Σήμερα η ορειβατική μας ομάδα αποτελείται από 4 φίλους ορειβάτες, ( τον Γεράσιμο, τον Ηλία, τον Γιάννη και εμένα ). Η ανάβαση αρχίζει από τα πρώτα σπίτι στην είσοδο του χωριού, μπαίνοντας στο χωριό από την ανατολική πλευρά της βουνοπλαγιάς, αμέσως στα δύσκολα, όμως εμείς μια παρέα μια συντροφιά, αντέχουμε.!
Διαβήκαμε την βουνοπλαγιά και για 20 λεπτά της ώρας ορειβατούμε. Περάσαμε την πλαγιά τώρα κατεβαίνουμε, βρεθήκαμε απέναντι κάτω από ένα πυκνό τεράστιο δάσος πανύψηλων οξιών. Πρέπει να το διαβούμε ,να φθάσουμε στην κορυφή του και από εκεί να αντικρίσουμε την κορυφογραμμή του Ιμπιλί. Μπήκαμε σε δασικό δρόμο, σε λίγο πήραμε πορεία ανατολικά ανεβαίνουμε διασχίζουμε την μικρή κοιλάδα με την αραιή χαμηλή βλάστηση, τριγύρω οξιές καταπράσινες.. Το Φθινόπωρο είναι η καλύτερη εποχή για ορεινή πεζοπορία. Οι καιρικές συνθήκες είναι ευνοϊκές, η φύση μαγευτική με τις ποικίλες αποχρώσεις των φύλλων. Παντού χρώματα του φθινοπώρου, στα φυλλώματα των δένδρων, στον ουρανό, στον άνεμο, όχι στις καρδιές μας.
Η ορειβασία και η πεζοπορία στο βουνό είναι ένα ταξίδι που ενθαρρύνει το μυαλό να περιπλανηθεί, να συλλογιστεί, να επαναφορτισθεί. Ανηφορίζουμε σε δασικό ξέφωτο, μπήκαμε στο δάσος με τις πελώριες οξιές. Ντυμένες στο φόρεμα της μοναξιάς, στα χρώματα του Φθινοπώρου. Τριγύρω η φύση μέσα στην μοναξιά της μας υποδέχεται δροσιστική, τα δένδρα, ο βουβός αέρας, τα τρομαγμένα πουλιά. Σε λίγο το μονοπάτι ανηφορίζει σε μια δύσκολη ανάβαση μέσα από δάσος βελανιδιάς και οξιάς, απόλυτη ησυχία. Αφουγκράζομαι την ησυχία του δάσους, οι αισθήσεις μου χαλαρές.
Αφήνομαι για μερικά λεπτά της ώρας στην ηρεμία του δάσους. Το μονοπάτι συνεχίζει να ανηφορίζει ευχάριστα στην αγκαλιά της γοητευτικής φύσης. Μόνοι εμείς σε αυτό τον ατελείωτο καμβά πλημμυρισμένο από τα χρώματα του πρωινού, συνεχίζουμε την περιπλάνηση μας και την πορεία μας. Στις γύρω βουνοπλαγιές ζουν και αναπνέουν ζώα και πουλιά του δάσους. Ζαρκάδια, αγριογούρουνα, λαγοί, αλεπούδες, λύκοι, ασβοί, σκίουροι, πετροκούναβα και δενδροκούναβα. Πέρδικες, φάσες, αγριοπερίστερα, τσίχλες, γεράκια, ξεφτέρια και κουκουβάγιες.
Ανεβαίνουμε, ορειβατούμε τώρα σε πυκνή δασωμένη πλαγιά. Μετά από μια εξηντάλεπτη ανάβαση βγήκαμε στην κορυφογραμμή, απεριόριστη θέα με ένα ήλιο να μας καθοδηγεί, πήραμε πορεία δυτικά. Ένα ελαφρύ αεράκι να μας συνοδεύει και με τον ήλιο οδηγό μας συνεχίζουμε την πορεία μας. Τώρα ορειβατούμε σε γυμνό τοπίο. Κατηφορίζουμε το μονοπάτι μέχρι να πάρουμε ανηφορική πορεία στην κορυφογραμμή που θα μας οδηγήσει στην κορυφή Ιμπιλί. Συνεχίζουμε για τον οικισμό της Αγίας Παρασκευής.
Επιστροφή……
Η επιστροφή μας γίνεται από άλλη διαδρομή μέσα από πυκνό δάσος οξιάς. Τώρα το μονοπάτι μας ξεναγεί μέσα από ένα μικρορέμα χαμένο σε χιλιάδες εκατοντάδες πεσμένα φύλλα. Το τοπίο είναι εκπληκτικό, ορειβατούμε κατεβαίνοντας μέσα από ένα δάσος σαγηνευτικής ομορφιάς. Φωνές του δάσους και ψίθυροι μας καθοδηγούν. Σήμερα θαυμάσαμε από κοντά τη γοητεία της φύσης, χαρήκαμε τις κατάφυτες πλαγιές του βουνού και εξερευνήσαμε τις ομορφιές του Ξηρολίβαδου και του Βερμίου.
Αποχαιρετάμε το βουνό που μας χάρισε και σήμερα πανέμορφες εικόνες φθινοπωρινές.
Για τους Ορειβάτες Βέροιας
Τσιαμούρας Νικόλαος
