Οι Έλληνες Πρόσκοποι έχουμε μπει για τα καλά στην μάχη για τους 17 Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΟΗΕ. Με αφορμή την αυξανόμενη δημοσιότητα που δίνεται στην συμμετοχή της χώρας μας στους 17 Στόχους, αξίζει να αφιερώσουμε λίγες γραμμές, στον Στόχο 1, Μηδενική Φτώχεια.
Η Φτώχεια αποτελεί ένα τραγικό κοινωνικό φαινόμενο, το οποίο, όμως, διαχρονικό αλλάζει μορφή και περιεχόμενο με το πέρασμα της ιστορίας. Αν και είναι δύσκολο να ορίσουμε επακριβώς το περιεχόμενο του όρου, μπορούμε να υποστηρίξουμε ότι η φτώχεια ταυτίζεται με την οικονομική κατάσταση, στην οποία οι άνθρωποι στερούνται επαρκείς πόρους για να ικανοποιήσουν τις βασικές τους ανάγκες. Η φτώχεια συχνά διακρίνεται σε δύο κατηγορίες: την απόλυτη και την σχετική. Η απόλυτη φτώχεια αφορά ανθρώπους που δεν απολαμβάνουν αγαθά βασικά για την επιβίωσή τους (τρόφιμα, νερό, στέγη, ιατρική περίθαλψη, ενδυμασία). Η σχετική, αφορά αυτούς που δεν διαθέτουν εκείνο το εισόδημα που θα τους επέτρεπε να ακολουθήσουν την καταναλωτική συμπεριφορά της κοινωνίας στην οποία ζούνε και σχετίζεται με τις παρατηρούμενες κοινωνικές ανισότητες σε μία χώρα.
Έχουν παρατηρηθεί διάφοροι παράγοντες που οδηγούν ένα άτομο στο επίπεδο της φτώχειας. Αυτοί οι παράγοντες μπορεί να είναι οικονομικοί, κοινωνικοί, πολιτικοί και περιβαλλοντικοί.
Βασική αιτία της φτώχειας είναι η ανεργία, αλλά και η αεργία. Κάτι το οποίο παρατηρήθηκε έντονα, ιδιαίτερα στη χώρα μας λόγω της πρόσφατης οικονομικής κρίσης, όταν η ανεργία σκαρφάλωσε στα ύψη. Παράλληλα βέβαια, στην περίπτωση της χώρας μας, συνυπήρξε και μείωση μισθών και συντάξεων που επιδείνωσε την οικονομική κατάσταση και των ανθρώπων που διατήρησαν τις θέσεις εργασίας τους.
Ως ακόμα μία σημαντική αιτία, θα ήταν παράλειψη να μην αναφερθεί η ανισοκατανομή του εισοδήματος και των πλουτοπαραγωγικών πηγών μεταξύ ατόμων και κρατών. Αυτή η τελευταία αιτία ευθύνεται διαχρονικά για την παγκόσμια φτώχεια. Υπάρχουν πολιτικά καθεστώτα τα οποία ανέχονται την παραοικονομία και τον υπερκαταναλωτισμό, ενώ ταυτόχρονα δεν δημιουργούν ένα δίχτυ προστασίας για τους κοινωνικά ευάλωτους. Όπως επίσης, παρατηρούνται και φαινόμενα χωρών και καθεστώτων στα οποία η οριζόντια κατανομή του πλούτου οδηγεί σε νωχέλεια και σε παύση της παραγωγής, με αποτέλεσμα την σταδιακή πτώση του κατά κεφαλήν εισοδήματος.
Βέβαια, παρατηρείται τεράστια ανισότητα σε επίπεδο χωρών, στην φτώχεια και στον πλούτο.
Οι χώρες οι οποίες βρίσκονται στην κατάταξη των πλουσιότερων χωρών είναι το Κατάρ, το Λουξεμβούργο, η Σιγκαπούρη και Νορβηγία. Το Κατάρ οφείλει τον μεγάλο του πλούτο στην παραγωγή του φυσικού αερίου και του πετρελαίου, ενώ το Λουξεμβούργο στο ισχυρό τραπεζικό σύστημα και στις πολυεθνικές επιχειρήσεις που εδρεύουνε εκεί. Τρίτη στην κατάταξη είναι η Σιγκαπούρη, η οποία χαρακτηρίζεται ως μία χώρα με ανοιχτή οικονομία και με πολιτικές που ενισχύουν την επιχειρηματικότητα. Στην τέταρτη θέση βρίσκεται η Νορβηγία, μία χώρα που ενώ διατηρεί μεγάλο δημόσιο τομέα, αλλά και εφαρμόζει πολιτικές πρόνοιας, έχει καταφέρει να παραμείνει πλούσια.
Στον αντίποδα βρίσκονται οι φτωχές χώρες, που συγκεντρώνονται κατά κύριο λόγο στη Αφρικανική ήπειρο και στην Ασία. Οι χώρες αυτές αν και διαθέτουν πολλές πλουτοπαραγωγικές πηγές, δεν είναι σε θέση να τις διαχειριστούν προς όφελός τους λόγω πολιτικών συνθηκών και συχνά πέφτουν θύματα εκμετάλλευσης των ισχυρών κρατών.
Όταν το άτομο ζει κάτω από τα όρια της φτώχειας, σπάνια έχει επαρκή πρόσβαση στην τροφή. Η πείνα τον εξαθλιώνει και προσβάλλει την ανθρώπινη αξιοπρέπειά του, με αποτέλεσμα να μην είναι σε θέση να υπερασπιστεί τον εαυτό του και τα κατοχυρωμένα ανθρώπινα δικαιώματά του. Επιπλέον, είναι αποκλεισμένος από υγειονομική περίθαλψη και παιδεία. Παράλληλα, στις χώρες όπου η φτώχεια βρίσκεται σε υψηλά επίπεδα συχνά υπάρχουν κοινωνικές αναταραχές λόγω του χάσματος μεταξύ πλουσίων και φτωχών. Η φτώχεια έχει καταστροφικές συνέπειες τόσο σε ατομικό, όσο και σε συλλογικό επίπεδο.
Όπως είναι εμφανές, η φτώχεια είναι ένα πολυπαραγοντικό φαινόμενο, για αυτό και είναι απαραίτητο να αντιμετωπιστεί σε ένα ευρύτερο πλαίσιο. Για να επιτευχθεί αυτό, πρέπει να γίνουν ενέργειες σε όλα τα επίπεδα. Ένας βασικός τρόπος για να αντιμετωπίσουμε αυτήν την μάστιγα, απαιτεί την συνεργασία των μελών της κοινωνίας. Τα μέλη που έχουν την οικονομική δυνατότητα, οφείλουν να συνδράμουν ώστε να δημιουργηθούν διάφορες δράσεις υποστήριξης για τα άτομα τα οποία υποφέρουν από αυτό το πρόβλημα. Ξεκινώντας από την γειτονιά μας, μπορούμε να καλύψουμε τις ανάγκες σε φαγητό, ενδυμασία και φάρμακα σε άτομα που αποδεδειγμένα δυσκολεύονται. Έπειτα, η καθημερνή οργάνωση συσσιτίων στο πλαίσιο του δήμου, θα είναι ωφέλιμη για πολλούς ανθρώπους που δεν έχουν φαγητό. Οι Έλληνες Πρόσκοποι, όπως και άλλες εθελοντικές οργανώσεις, όπως είναι αναγκαίο, προσφέρουμε στήριξη στους άπορους μέσω της συστηματικής και τακτικής συλλογής τροφίμων από δωρεές συμπολιτών μας. Επιπλέον, ένας άλλος τρόπος βοήθειας είναι οι ετήσιοι τηλεμαραθώνιοι, που συγκεντρώνουν χρήματα τα οποία μπορούν να διατεθούν για την οικονομική στήριξη όσων το έχουν ανάγκη. Και φυσικά, δεν πρέπει να λησμονούμε το έργο της εκκλησίας, η οποία συμβάλλει καθοριστικά στην ανακούφιση των φτωχών.
Όσον αφορά τη δράση των κρατών, είναι αναγκαίο να γίνουν μεταρρυθμίσεις για την εξάλειψη της φτώχειας και την αντιμετώπιση των προβλημάτων που βιώνουν καθημερινά οι οικονομικά ασθενέστεροι. Επίσης, η πολιτεία πρέπει να φροντίσει ώστε να υιοθετούνται θεσμοί που να διευκολύνουν την καταπολέμηση της φτώχειας και να υπάρξουν πολιτικές που να πλησιάζουν στο πρόβλημα και να προτείνουν συγκεκριμένες λύσεις, όπως η βελτίωση της πρόσβασης στην εκπαίδευση, η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, η μείωση της σπάταλης, ο ορθολογισμός και η σωστότερη ιεράρχηση των αναγκών της κοινωνίας. Ήδη υπάρχει στενή συνεργασία μεταξύ των μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Απομένει οι σχετικές αποφάσεις να αποβούν δεσμευτικές και να γίνουν άμεσα πράξη.
Υπό το πρίσμα αυτό, γίνεται αντιληπτό ότι η φτώχεια αποτελεί ένα παγκόσμιο φαινόμενο, με τεράστιες διαστάσεις, και για την αντιμετώπιση της οφείλουν τα πιο αναπτυγμένα κράτη να πάρουν γενναίες αποφάσεις. Από την άλλη, όμως, δεν γίνεται να απαιτούμε μόνο από την Πολιτεία να δράσει την στιγμή που εμείς οι πολίτες παραμένουμε αδρανείς. Όλοι ευθυνόμαστε για το καταστροφικό αυτό πρόβλημα. Μας αφορά όλους και είναι αναγκαίο να ευαισθητοποιηθούμε όσο περισσότερο γίνεται. Υπάρχουν εκατομμύρια άνθρωποι που πεθαίνουν από την πείνα κάθε χρόνο. Δεν μπορούμε να εθελοτυφλούμε. Με ελάχιστη προσπάθεια από τον καθένα, αλλά και συναίσθηση της ευθύνης μας, μπορούν να σωθούν πάρα πολλές ζωές. Αν κανένα από αυτά τα επιχειρήματα δεν μας αγγίζει επαρκώς, τότε ίσως να πρέπει να αναλογιστούμε ποια θα ήταν η κατάσταση μας εάν βρισκόμασταν οι ίδιοι στην θέση αυτών των ανθρώπων, που είναι καταδικασμένοι αν δεν λάβουν βοήθεια. Ο φτωχός δεν σημαίνει αναγκαστικά ότι κατασπατάλησε τα χρήματά του και δεν έκανε καλή διαχείριση. Πολλοί διστάζουν να βοηθήσουν οικονομικά τους φτωχούς γιατί πιστεύουν ότι θα σπαταλήσουν όλα τα χρήματα σε τσιγάρα, ναρκωτικά, αλκοόλ κλπ. Συνήθως, όμως, δεν είναι αυτή η πραγματικότητα. Η φτώχεια αποτελεί ένα πρόβλημα δημιουργημένο από ανθρώπους και ως εκ τούτου μπορεί να επιλυθεί μόνο από εμάς τους ανθρώπους. Ίσως να φαίνεται ουτοπικό, αλλά σίγουρα το επιθυμητό αποτέλεσμα αξίζει την προσπάθεια!
