Κύριο αντικείμενο των Εμπειρογνωμόνων είναι η επιλογή και η ανάδειξη για κάθε χώρα - μέλος της Ε.Ε. μιας πόλης, από το σύνολο των πόλεων, που υποβάλλουν υποψηφιότητα για την αναδοχή του χρίσματος της Ευρωπαϊκής Πρωτεύουσας Πολιτισμού και στη βάση φακέλου υποψηφιότητας.

Κάθε χρόνο δύο πόλεις από διαφορετικά κράτη – μέλη υλοποιούν τον θεσμό, όπως και μια τρίτη πόλη από ένα υπό ένταξη κράτος στην Ε.Ε.

Μέχρι σήμερα, οι ελληνικές πόλεις, που αναδείχθηκαν Ευρωπαϊκές Πρωτεύουσες Πολιτισμού, είναι η Αθήνα (1985), Η Θεσσαλονίκη (1997), η Πάτρα (2006) και Ελευσίνα (2023).

Ο θεσμός θεωρείται ιδιαίτερα επιτυχημένος στην Ευρώπη. Έχει ελληνικές ρίζες, καθώς τον εισηγήθηκε στους ομολόγους της η αείμνηστη Μελίνα Μερκούρη το 1983, τότε υπουργός Πολιτισμού. Έκτοτε αναπτύσσεται και προοδεύει, με περισσότερες από 80 πόλεις να έχουν λάβει τον τιμητικό τίτλο μέχρι σήμερα.

Θεωρείται ύψιστη διάκριση για μια ευρωπαϊκή πόλη να έχει υλοποιήσει τον θεσμό, που έχει ως κύριο σκοπό του την κατανόηση τόσο του ευρωπαϊκού, όσο και του τοπικού πολιτισμού των λαών της Ενωμένης Ευρώπης, καθώς και την μεταξύ τους αλληλοκατανόηση και διάδραση.

Την επιλογή της αφιερώνει στον αγώνα της Ενωμένης Ευρώπης για Ειρήνη και Ευημερία.

Πρόσφατα επιλέχθηκε και ως μέλος της συντακτικής επιτροπής της επιστημονικής έκδοσης EuropeNow, που εκδίδει το Κέντρο Ευρωπαϊκών Σπουδών (Centre for European Studies, CES), του Columbia University της Νέας Υόρκης, καθώς και μέλος της συμβουλευτικής επιτροπής της επιστημονικής έκδοσης Journal of Public Space (City Space Architecture).