Οι οικογένειες των οποίων τα μέλη μιλούν, γελούν, μοιράζονται πολιτιστικά δρώμενα και ασχολούνται με απαιτητικές για το μυαλό δραστηριότητες, παρουσιάζουν αύξηση του δείκτη νοημοσύνης τους κατά αρκετές μονάδες, κατά τον δρα Τζέιμς Φλυν, ομότιμο καθηγητή Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο του Οτάγκο, στη Νέα Ζηλανδία, και διευθυντή του Κέντρου Ψυχομετρίας του Πανεπιστημίου Κέιμπριτζ, στη Βρετανία.
Παρομοίως, τα νοητικώς απαιτητικά επαγγέλματα μπορούν με το πέρασμα του χρόνου να αυξήσουν την ευφυΐα των εργαζομένων.
Ωστόσο ισχύει και το αντίστροφο: αν κάποιος μοιράζεται το σπίτι ή το χώρο εργασίας του με άτομα μειωμένης ευφυΐας, κινδυνεύει να δει και το δικό του IQ να φθίνει, εξαιτίας της έλλειψης επαρκούς διέγερσης του μυαλού.
«Η ευφυΐα πάντοτε εθεωρείτο στατική αλλά σύγχρονα ευρήματα υποδηλώνουν ότι αυτό είναι λάθος», δήλωσε ο δρ Φλυν στην εφημερίδα «Sunday Times» με αφορμή την κυκλοφορία του νέου του βιβλίου «Does Your Family Make You Smarter» (εκδ. Cambridge University Press).
«Ο εγκέφαλος μοιάζει με έναν μυ: όσο περισσότερο τον χρησιμοποιούμε, τόσο πιο δυνατός γίνεται. Αυτό σημαίνει πως μπορούμε να αυξάνουμε την ευφυΐα μας καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής».
Ο δρ Φλυν πιστεύει ότι ο καλύτερος τρόπος για να επιτευχθεί αυτό είναι να παντρευτούμε έναν άνθρωπο ευφυέστερο από εμάς, να βρούμε μία νοητικώς απαιτητική εργασία και να κάνουμε παρέα με ευφυείς ανθρώπους. «Κάθε ένα από αυτά τα τρία μπορεί να αυξήσει και τη δική μας ευφυΐα», λέει.
Ο δρ Φλυν είναι παγκοσμίως γνωστός ως ο επιστήμονας που ανακάλυψε ότι η ευφυΐα των πληθυσμών στις ανεπτυγμένες χώρες αυξάνεται από το 1930 έως σήμερα κατά περίπου 3 βαθμούς κάθε δεκαετία.
Οι αιτίες του «φαινομένου Φλυν», όπως ονομάστηκε προς τιμήν του η αύξηση του IQ των λαών, δεν είναι γνωστές. Πιστεύεται όμως ότι σχετίζεται με συνδυασμό παραγόντων, όπως η καλύτερη διατροφή και μόρφωση, και η ζωή σε έναν ολοένα πιο πολύπλοκο κόσμο.
Ωστόσο η επιστημονική κοινότητα χρειάσθηκε πολλά χρόνια για να δεχθεί την ορθότητα του φαινομένου Φλυν, και η νέα θεωρία του για την αύξηση ή την μείωση του IQ αναλόγως με την ευφυΐα των άλλων μπορεί να αντιμετωπίσει ανάλογο σκεπτικισμό.
Και αυτό διότι η κρατούσα άποψη είναι ότι η ευφυΐα ελέγχεται από γονίδια, τα οποία επηρεάζουν περιβαλλοντικοί παράγοντες όπως η διατροφή και η μόρφωση έως την ηλικία των 18 ετών. Στη συνέχεια, ο δείκτης νοημοσύνης σταθεροποιείται.
Ο δρ Φλυν αντικρούει αυτή την άποψη, συγκρίνοντας τα ευρήματα των τεστ ευφυΐας στα οποία έχουν υποβληθεί τα τελευταία 65 χρόνια άνθρωποι από πολλές ανεπτυγμένες χώρες του κόσμου με την ηλικία τους.
Στο νέο βιβλίο περιγράφει τους «Ηλικιακούς Πίνακες Ευφυΐας» που δημιούργησε με βάση αυτά τα στοιχεία και αναφέρει ότι από αυτούς μπορούν να εξαχθούν δύο βασικά συμπεράσματα.
Το πρώτο είναι ότι η «νοητική ποιότητα» μιας οικογένειας μπορεί να επηρεάσει άλλοτε θετικά και άλλοτε αρνητικά τον δείκτη νοημοσύνης όλων των μελών της, αλλά κυρίως των παιδιών.
Και το δεύτερο ότι παρότι τα γονίδια και η ανατροφή έως την ηλικία των 18 ετών, καθορίζουν κατά 80% την ευφυΐα μας, το υπόλοιπο 20% εξαρτάται από τον τρόπο ζωής μας στην ενήλικη ζωή.
