Το ουρικό οξύ είναι μια ουσία που φυσιολογικά παράγεται στον οργανισμό ως αποτέλεσμα του μεταβολισμού των πουρινών (είναι μια ομάδα πρωτεϊνών) στα κύτταρα. Οταν ακολουθεί κανείς μια διατροφή πλούσια σε πουρίνες (π.χ. πολλά εντόσθια, αντσούγιες, ρέγγες, κρεατόσουπες, αλλαντικά, μπίρες) ή παίρνει ορισμένα φάρμακα (λ.χ. διουρητικά) και δεν λειτουργούν φυσιολογικά οι νεφροί, τα επίπεδά του αυξάνονται.
Διεθνώς αυτό υπολογίζεται ότι συμβαίνει στο 15%-20% των ενηλίκων, οι οποίοι έχουν τιμές υψηλότερες από το ανώτατο φυσιολογικό όριο των 6,8 mg/dl. Ετσι, διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο να εκδηλώσουν ουρική αρθρίτιδα, νεφρολιθίαση και καρδιαγγειακά προβλήματα, κατά τον ρευματολόγο Δημήτριο Κασίμο, γενικό αρχίατρο στο 401 Στρατιωτικό Νοσοκομείο Αθηνών και μέλος στο Διοικητικό Συμβούλιο της Ελληνικής Εταιρείας Αντιρευματικού Αγώνα (ΕΛΕΑΝΑ).
«Οταν το αυξημένο ουρικό συνυπάρχει με υψηλή χοληστερόλη και τριγλυκερίδια, υπάρχει ιδιαίτερα αυξημένος κίνδυνος για έμφραγμα» λέει. «Επίσης απαιτείται προληπτικός έλεγχος της νεφρικής λειτουργίας με μέτρηση της ουρίας και της κρεατινίνης στο αίμα».
Το αυξημένο ουρικό μπορεί επίσης να οδηγήσει στην ουρική αρθρίτιδα (ποδάγρα), που αποτελεί τη συχνότερη φλεγμονώδη αρθρίτιδα στους άνδρες. Υπολογίζεται ότι το 3,5% των ενηλίκων πάσχει από ουρική αρθρίτιδα, με τα τρία τέταρτα να είναι άνδρες ηλικίας άνω των 65 ετών. Ωστόσο «εξαιτίας της παχυσαρκίας, της καθιστικής ζωής και της δυτικού τύπου διατροφής αυξάνονται τα κρούσματα στους νεότερους άνδρες και στις γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση» διευκρινίζει ο κ. Κασίμος.
Η ουρική αρθρίτιδα εκδηλώνεται όταν το αυξημένο ουρικό συσσωρευθεί σε μία ή περισσότερες αρθρώσεις και δημιουργηθούν κρύσταλλοι, που προκαλούν φλεγμονή. Σε τέτοια περίπτωση, τα συμπτώματα που προδίδουν το πρόβλημα είναι ανυπόφορος πόνος με κοκκίνισμα και πρήξιμο της άρθρωσης. Η κλασική εντόπιση του πόνου είναι στο μεγάλο δάχτυλο του ποδιού, αλλά μπορεί να αρχίσει και αλλού (π.χ. στον αστράγαλο, στο γόνατο ή σπανιότερα σε άρθρωση του χεριού).
Η αντιμετώπιση
Η πρώτη παρέμβαση για την ασυμπτωματική υπερουριχαιμία είναι η αλλαγή του τρόπου ζωής, με υιοθέτηση της μεσογειακής διατροφής, άσκηση και απώλεια βάρους. Αν το ουρικό δεν μειωθεί με αυτά τα μέτρα, υπάρχει περίπτωση να χορηγήσει ο γιατρός φαρμακευτική αγωγή.
Αν, όμως, ένας πάσχων από υπερουριχαιμία εκδηλώσει έντονο, επίμονο (πάνω από μία μέρα) πόνο και κοκκίνισμα σε άρθρωση του ποδιού και δυσκολεύεται να περπατήσει, είναι πολύ πιθανό να έχει εκδηλώσει κρίση ουρικής αρθρίτιδας. Αυτή αντιμετωπίζεται με ένα φάρμακο που λέγεται κορχικίνη και σταματά τη φλεγμονή, αν χορηγηθεί τις πρώτες ώρες, κατά τον κ. Κασίμο.
Αν τα συμπτώματα δεν υποχωρήσουν, μπορεί να χορηγηθούν και αντιφλεγμονώδη ή κορτιζόνη. Ωστόσο «αντενδείκνυνται σε αυτήν τη φάση τα φάρμακα που μειώνουν το ουρικό οξύ, διότι οι απότομες μεταβολές των επιπέδων του μπορεί να επιτείνουν το πρόβλημα» επισημαίνει.
Η κρίση ουρικής αρθρίτιδας συνήθως διαρκεί 7-10 μέρες και μπορεί να προκληθεί από παράγοντες όπως η αφυδάτωση, η υπερκατανάλωση των υπαίτιων τροφίμων και αλκοόλ. Μετά το τέλος της, οι ασθενείς αξιολογούνται για να αποφασιστεί αν χρειάζονται ειδική φαρμακευτική θεραπεία ή όχι.
Τι να κάνετε
Για να μετριαστεί ο κίνδυνος κρίσης ουρικής αρθρίτιδας οι ασθενείς πρέπει να πίνουν άφθονο νερό. Μπορούν επίσης να δοκιμάσουν σόδα, η οποία συμβάλλει στην απέκκριση του ουρικού από το σώμα (δύο ή τρία ποτήρια των 250 ml την ημέρα είναι αρκετά).
Η επαρκής κατανάλωση βιταμίνης C (π.χ. από εσπεριδοειδή, πιπεριές, σκουροπράσινα φυλλώδη λαχανικά) επίσης μπορεί να βοηθήσει.
