«Έξις δευτέρα φύσις»,Αριστοτέλης, 384-322 π.Χ., Αρχαίος Έλληνας φιλόσοφος

Ο ερευνητής David Neal, PhD αναφέρει ότι: «Οι συνήθειές μας υπολογίζεται ότι ορίζουν το 45% της καθημερινότητάς μας, καθώς καταφέρνουν να ξεπερνούν τη λογική ή τα κίνητρά μας για αλλαγή, οπότε καθοδηγούμαστε από αντανακλαστικές επιλογές, πίεση χρόνου και απώλεια αυτο-ελέγχου».

Η διατροφική επιλογή καθορίζεται ακόμη και σε συνθήκες στρες από τη δύναμη της συνήθειας…

Μια εντελώς νέα οπτική στο μείζον θέμα του φαγητού από άγχος (stress eating) παρουσιάστηκε φέτος στο Annual Meeting & Expo® του Institute of Food Technologists (IFT). Συγκεκριμένα, διατυπώθηκε η άποψη ότι οι άνθρωποι σε στρεσογόνες συνθήκες αναζητούν συγκεκριμένα τρόφιμα από συνήθεια, ανεξάρτητα από το πόσο υγιεινά ή μη είναι αυτά.

Η μελέτη έρχεται σε αντιδιαστολή με την ισχύουσα πεποίθηση ότι σε συνθήκες στρες οι άνθρωποι επιλέγουν τρόφιμα – προς ανακούφιση (comfort food) – πλούσια σε θερμίδες και φτωχά σε θρεπτικά συστατικά. Οι συγγραφείς υποστηρίζουν μάλιστα ότι οι συνήθειες δεν αλλάζουν σε καταστάσεις έντονης πίεσης, ενώ αντίθετα τα άτομα εμμένουν σε επιλογές που τους είναι οικείες, ανεξάρτητα από τη θρεπτικότητά τους.

…και η έρευνα το αποδεικνύει

Στα πλαίσια της έρευνας 59 φοιτητές του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας στο Λος Άντζελες ερωτήθηκαν ποιο σνακ θα προτιμούσαν –κατά τη διάρκεια της εξεταστικής τους– από τις ακόλουθες δυο ομάδες:

- υγιεινά σνακ (φρούτα, άπαχο γιαούρτι, κράκερ ολικής άλεσης, ξηροί καρποί, chips σόγιας) και

- μη υγιεινά σνακ (διάφορα γλυκά, pop corn, μπισκότα με ζάχαρη). Τους ζητήθηκε

- επίσης να εντοπίσουν πόσο συχνά μέσα στην εβδομάδα θα επέλεγαν αυτό το σνακ.

Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι κατά τη διάρκεια έντονου στρες, όπως αυτό βιώνεται για παράδειγμα κατά την εξεταστική περίοδο, οι συμμετέχοντες είναι πολύ πιθανό να επιλέξουν το συνηθισμένο τους σνακ.

…όπως και η αγορά προϊόντων από το σούπερ μάρκετ

Περαιτέρω, υποστηρίζεται ότι οι καταναλωτές είναι ήδη συνηθισμένοι στο να επιλέγουν συγκεκριμένα τρόφιμα από τα ράφια του σούπερ μάρκετ, σε μια 45λεπτη κατά μέσο όρο βόλτα, όπου αγοράζουν περίπου 31 τεμάχια. Η επίσκεψη αυτή στο σούπερ μάρκετ έχει ήδη αποκλείσει γνωσιακά πάρα πολλά τρόφιμα κυρίως γιατί περίπου το 80% των νέων τροφίμων που ο καταναλωτής δοκιμάζει δεν τον ικανοποιεί το ίδιο.

Η δύναμη της συνήθειας εμποδίζει την αλλαγή διατροφικής συμπεριφοράς.

Κι αυτό συνιστά ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα στην προσπάθεια τροποποίησης της διατροφικής συμπεριφοράς. Όταν η οποιαδήποτε εκπαίδευση μπορεί να έρθει σε… δεύτερη μοίρα ελέω συνήθειας, είναι πολύ πιθανό ο ασθενής να βιώσει παλινδρόμηση συμπεριφοράς προς παλιές-κακές πρακτικές.Αντίθετα, όσοι καταφέρνουν να διευρύνουν την ποικιλία των επιλογών τους, έχουν καλύτερη μακροπρόθεσμη προοπτική.