Σημαντικό ρόλο στην μελέτη των δυσκολιών μάθηση αποτελεί ο “Samuel Orton” (ψυχίατρος – νευρολόγος), ο οποίος με τον όρο «στρεφοσυμβολία» κάνει μια περιγραφή των δυσκολιών ανάγνωσης που την αποδίδει σε νευρολογικούς παράγοντες. Μετά τον Orton οι επιστήμονες από διάφορους κλάδους (ψυχίατροι, νευρολόγοι, παιδαγωγοί) προσπάθησαν να περιγράψουν το φαινόμενο των μαθησιακών δυσκολιών με τους παρακάτω όρους όπως: «Ειδική Δυσλεξία», «Δυσφασία», «Ειδική μαθησιακή δυσκολία», «Ελάχιστη εγκεφαλική δυσλειτουργία», «Ειδική εξελικτική διαταραχή» Ο Myklebust το 1967 χρησιμοποίησε τον όρο «ψυχονευρολογικές μαθησιακές δυσκολίες» και αναφέρεται σε παιδιά που έχουν επαρκή κινητική ικανότητα, κανονική ή υψηλή νοημοσύνη, επαρκή ακοή και όραση παράλληλα όμως εμφανίζουν μια ειδική δυσκολία στην διαδικασία μάθησης και ορισμένη ανεπάρκεια στις διαδικασίες αντίληψης, ολοκλήρωση και έκφρασης που παρεμποδίζουν την αποτελεσματικότητα της μάθησης.

Ο πιο γνωστός παιδαγωγικοκεντρικός ορισμός είναι του S. Kink, ορίζει τις μαθησιακές δυσκολίες με τον εξής τρόπο: «Παιδιά με δυσκολίες μάθησης παρουσιάζουν διαταραχή σε μία ή περισσότερες από τις βασικές διαδικασίες που αναφέρονται στην κατανόηση και χρήση του γραπτού και προφορικού λόγου». Η κατηγορία αυτή περιλαμβάνει περιπτώσεις όπως: «Ελάχιστη εγκεφαλική δυσλειτουργία», «Δυσλεξία», «Δυσφασία». Οι καταστάσεις αυτές οφείλονται σε αισθητηριακές βλάβες, εμφανείς σε νοητική στέρηση, σε σοβαρές συναισθηματικές διαταραχές ή σε ανεπαρκείς συνθήκες.

«Συμπτώματα και έγκαιρη αντιμετώπιση των μαθησιακών δυσκολιών στα παιδιά από 1 έως 4 ετών»

Η έγκαιρη διάγνωση στις διαταραχές λόγου, αποτελεί καθοριστικό σημείο για το αποτέλεσμα της θεραπευτικής αγωγής. Ποια είναι τα πρώτα σημάδια μιας διαταραχής λόγου;

1. Εάν το παιδί είναι 1 έτους και δεν επαναλαμβάνει, έστω και χωρίς νόημα, συλλαβές π.χ. (μα-μα, μπα-μπά).

2. Εάν είναι 16 μηνών και δεν προσφέρει ούτε μια λέξη με νόημα.

3. Εάν είναι 2,5 χρονών και το λεξιλόγιό του είναι λιγότερες από 6 λέξεις.

4. Όταν είναι 3,5 χρονών και έχει δυσκολονόητη ομιλία.

5. Όταν είναι 4 χρονών και δεν προσφέρει όλα τα σύμφωνα ή έχει διακεκομμένη ομιλία (τραυλίζει).

Άλλες ανησυχητικές ενδείξεις σε παιδιά ηλικίας τεσσάρων χρόνων είναι η δυσκολία προσανατολισμού, δυσκολία στην διάκριση βασικών χρωμάτων και σχημάτων, συμπτώματα υπερκινητικότητας α) μετακινείται διαρκώς και αποσπάται εύκολα από εξωτερικά ερεθίσματα β) συχνά είναι επιθετικός χωρίς αιτία.

Στην προσχολική ηλικία οι μαθησιακές δυσκολίες παίρνουν τη μορφή ελαφριάς αργοπορίας στην εξέλιξη του οπτικοακουστικού και ακουστικοφωνητικού λόγου. Στον οπτικοκινητικό λόγο τα παιδιά προσχολικής ηλικίας εμφανίζουν διαταραχές στην οπτική αντίληψη και στην κινητική ανάπτυξη.

Τα προβλήματα της οπτικής αντίληψης σχετίζονται με το ότι τα παιδιά δεν έχουν πετύχει την μονιμότητα του αντικειμένου, οπότε κάθε φορά που βλέπουν ένα αντικείμενο το αντιλαμβάνονται διαφορετικά, δεν μπορούν να διακρίνουν τη μορφή από το πλαίσιο. Αργότερα τα παιδιά αυτά ενδέχεται να παρουσιάσουν δυσκολίες στο γραπτό λόγο όσο και στον προφορικό (δυσλεξία, δυσγραφία). Τέλος το πρόβλημα της δυσλεξίας κατά τη σχολική περίοδο στα παιδιά είναι αντιμετωπίσιμο.

Πρέπει να πούμε ότι ενδείξεις δυσλεξίας είναι η εξαιρετική δυσκολία στην επεξεργασία του γραπτού λόγου και συνεπώς δυσκολία στην ανάγνωση δυσανάλογα επίμονη προς την ηλικία και το διανοητικό δυναμικό του μαθητή, αφού υπάρχουν και εφαρμόζονται με επιτυχία ειδικά εκπαιδευτικά και εξειδικευμένα προγράμματα.

Η έγκαιρη διάγνωση και η πρώιμη παρέμβαση του θεραπευτή στην καθυστέρηση του λόγου, καθώς και στις μαθησιακές δυσκολίες αποτελεί το κλειδί της επιτυχίας στην αντιμετώπισή τους.