Το νόσημα της Αφρικανικής Πανώλης είναι ένα πολύ μεταδοτικό ιογενές νόσημα των χοίρων και των αγριόχοιρων. Οι αγριόχοιροι αποτελούν τη φυσική αποθήκη του ιού. Δεν προσβάλλονται από τη νόσο άλλα εκτρεφόμενα ζωικά είδη όπως τα βοοειδή, τα αιγοπρόβατα και τα κατοικίδια θηλαστικά και πτηνά. Δεν μεταδίδεται στον άνθρωπο.

Ιστορία της νόσου και Νομοθεσία:

Η εξάπλωση της νόσου ξεκίνησε από τη Γεωργία το 2007 και προχώρησε προς τις υπόλοιπες χώρες της Ανατολικής Ευρώπης (Ρωσία, Λευκορωσία). Στην Ευρωπαϊκή Ένωση (Ε.Ε.) επεκτάθηκε σε πληθυσμούς άγριων ή/και κατοικίδιων χοίρων στη Λιθουανία, την Πολώνια, τη Λετονία, την Εσθονία, την Τσεχία, την Ουγγαρία και τη Ρουμανία. Επίσης, ενδημεί στην Υποσαχάρια Αφρική και στη Σαρδηνία. Δε μεταδίδεται στον άνθρωπο και δεν αποτελεί κίνδυνο για τη Δημόσια Υγεία. Αποτελεί, όμως, απειλή για τους χοίρους και τη χοιροτροφία.

Πρόκειται για νόσημα υποχρεωτικής δήλωσης. Σε περίπτωση επιβεβαίωσης του νοσήματος, τα μέτρα και οι ενέργειες των Κτηνιατρικών Υπηρεσιών καθορίζονται από τις ακόλουθες διατάξεις: Π.Δ. 37/2005, Π.Δ. 138/1995, Απόφαση 260918/14-01-2009, Απόφαση 2003/432. Η σχετική νομοθεσία και η ενημέρωση σχετικά με το νόσημα (έγγραφο 1260/50175 / 25-04-2016) βρίσκονται αναρτημένα στην ιστοσελίδα του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (http://www.minagric.gr/index.php/el/for-farmer-2/animal-production/pigs/1126- asthenxoiron) ή ακολουθώντας τη διαδρομή: www.minagric.gr: «Αγρότης Επιχειρηματίας - Κτηνοτροφία- Χοίροι-Ασθένειες».

Τα συμπτώματα της νόσου στους χοίρους είναι:

Υψηλός Πυρετός

Ανορεξία

Κατάπτωση

Ξαφνικός θάνατος με ελάχιστα συμπτώματα να προηγούνται

Έμετος, αιμορραγία από τη μύτη ή το έντερο, διάρροια

Ερυθρός ή μαύρος χρωματισμός στο δέρμα των αυτιών, του ρύγχους, της ουράς, στα άκρα, στην κοιλιακή χώρα και το στήθος

Οίδημα και ερυθρότητα στους οφθαλμούς

Δυσκολία στην αναπνοή και βήχας

Αποβολές, πρόωροι τοκετοί, λιποβαρή χοιρίδια

Αδυναμία

Τα στελέχη του ιού με υψηλή μολυσματικότητα είναι γενικά θανατηφόρα, με τη θνησιμότητα να αγγίζει το 100%.

O ιός μπορεί να μεταδοθεί:

Όταν οι χοίροι καταναλώσουν μολυσμένο κρέας ή μολυσμένα προϊόντα κρέατος ή απορρίμματα που περιέχουν ανεπεξέργαστα μολυσμένα κρέας χοίρου ή προϊόντων χοίρειου κρέατος

Μετά από επαφή των χοίρων με μολυσμένους χοίρους, αγριόχοιρους, κόπρανα μολυσμένων ζώων ή σωματικά υγρά μολυσμένων ζώων Να σημειωθεί ότι ο ιός είναι ιδιαίτερα ανθεκτικός στο εξωτερικό περιβάλλον και κυρίως σε κόπρανα και σωματικά υγρά των ζώων.

Επαφή με μολυσμένα αντικείμενα και υλικά, συμπεριλαμβανομένων οχημάτων, ενδυμάτων, υποδημάτων (μπότες), εξοπλισμού, ζωοτροφών κα .

Με έντομα διαβιβαστές, που όμως δεν παίζουν ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο αυτή τη στιγμή στην εξάπλωση του νοσήματος στην Ευρώπη

Ανθεκτικότητα του ιού:

Εξαιρετικά ανθεκτικός σε χαμηλές θερμοκρασίες. Όλες οι διαδικασίες επεξεργασίας του κρέατος ή των προιόντων κρέατος δεν αδρανοποιούν τον ιό της Αφρικανικής Πανώλους των Χοίρων

Αδρανοποιείται σε θερμοκρασία 56°C για 70 λεπτά; 60°C για 20 λεπτά.

Χημικά/Απολυμαντικά: Ευαίσθητος στον αιθέρα και το χλωροφόρμιο. Αδρανοποιείται από υδροξείδιο του νατρίου 8/1000 (καυστικό νάτριο ή καυστική σόδα) (30 λεπτά), Υποχλωριώδη – 2.3% χλωρίνη (30 λεπτά), 3/1000 φορμαλίνη (30 λεπτά), 3% ορθο-φαινυλοφαινόλη (30 λεπτά) και ιωδιούχες ενώσεις.

Επιβίωση: Παραμένει ζωντανός για μακρό διάστημα στα κόπρανα, στο αίμα και σε ιστούς; ειδικότερα σε μολυσμένα μη μαγειρεμένα ή ατελώς μαγειρεμένα προϊόντα από χοίρειο κρέας

Υπάρχει θεραπεία;

Όχι, δεν υπάρχει θεραπεία, ούτε εμπορικά διαθέσιμο εμβόλιο.

Τί μέτρα θα πρέπει να λάβει ένας χοιροτρόφος για να προστατεύσει τα ζώα του;

-Οι αγριόχοιροι δεν πρέπει να έρχονται σε άμεση επαφή με τους εκτρεφόμενους χοίρους.

-Τα άγρια χοιρίδια να μη μεταφέρονται από τις δασικές εκτάσεις στις εκμεταλλεύσεις, ώστε να γίνουν εκτρεφόμενα.

-Τα θηράματα αγριόχοιρων να μην εισέρχονται στην εκμετάλλευση.

-Το ωμό κρέας, τα ζωικά υποπροϊόντα των σφαγείων και τα οικιακά ή άλλα απορρίμματα να μη χρησιμοποιούνται ως ζωοτροφή για χοίρους ή άλλα είδη ζώων.

- Αυστηρή τήρηση των μέτρων βιοπροφύλαξης. Προτεινόμενα μέτρα βιοπροφύλαξης στις εκτροφές:

1) Έλεγχος μετακινήσεων ζώων στις εκμεταλλεύσεις:

-Αυστηρός έλεγχος της εισόδου/εξόδου των ζώων στις εκμεταλλεύσεις. Απαγορεύεται η άμεση ή έμμεση επαφή με χοίρους που προέρχονται από άλλες εκμεταλλεύσεις ή εν γένει η άμεση ή έμμεση επαφή με χοίρους εκτός της εκμετάλλευσης

-Ύπαρξη κατάλληλης περίφραξης που να εμποδίζει την είσοδο αδέσποτων ή άγριων ζώων και την έξοδο των ζώων της εκμετάλλευσης. Απαγορεύεται η άμεση ή έμμεση επαφή με αγριόχοιρους

-Ύπαρξη χώρου απομόνωσης για τα νεοεισαχθέντα ζώα. - Προμήθεια και διακίνηση των ζώων και πώληση χοίρων σε οικόσιτες εκτροφές ή ιδιώτες σύμφωνα με τις νόμιμες διαδικασίες.

- Απαγορεύεται η επαφή με κρέας, υποπροϊόντα ή οποιοδήποτε τμήμα θηράματος ή νεκρού αγριόχοιρου 

2) Κατάλληλη ένδυση του προσωπικού και των επισκεπτών:

-Χρήση καθαρών ρούχων κατά την είσοδο, που να μην έχουν χρησιμοποιηθεί σε προηγούμενη εκμετάλλευση και αλλαγή του ρουχισμού κατά την έξοδο από την εκμετάλλευση

-Χρήση ολόσωμων προστατευτικών φορμών πάνω από τα ρούχα και καθαρών ελαστικών μποτών με επιπλέον προστατευτικά καλύμματα.

-Ένδυση των επισκεπτών με ολόσωμο προστατευτικό ρουχισμό μιας χρήσης.

-Παροχή ρουχισμού και υποδημάτων στους επισκέπτες από την εκμετάλλευση.

3) Τήρηση των κανόνων ατομικής υγιεινής από το προσωπικό και καθορισμός καθαρής και ακάθαρτης ζώνης, ανάλογα με τη διαρρύθμιση της εκμετάλλευσης(χώρος αλλαγής του ρουχισμού, χώρος που γευματίζει το προσωπικό, χώρος ατομικής καθαριότητας και ντους) .

4) Περιορισμός των επισκεπτών στο ελάχιστο δυνατό (συμπεριλαμβανομένων κυνηγών και οχημάτων). Κρατείται μητρώο επισκεπτών και οχημάτων που έχουν πρόσβαση στην εκμετάλλευση.

5) Αποφυγή χρήσης δανεισμένου ή μεταχειρισμένου εξοπλισμού.

6) Καθαρισμός και απολύμανση της εκτροφής και των οχημάτων:

-Καθαριότητα του προαύλιου χώρου.

-Ύπαρξη και χρήση απολυμαντικής τάφρου στην είσοδο της εκμετάλλευσης και στην είσοδο των σταυλικών εγκαταστάσεων που διαβιούν οι χοίροι.

-Καθαρισμός και απολύμανση οχημάτων μεταφοράς ζώντων ζώων πριν και μετά τη χρήση.

- Τακτικός καθαρισμός και απολύμανση των εγκαταστάσεων.

-Τακτικός καθαρισμός και απολύμανση των σκευών και των εργαλείων.

-Σωστή επιλογή απολυμαντικών και τήρηση της σωστής διαδικασία απολύμανσης.

-Απομάκρυνση σκουπιδιών, κοπριάς και λοιπών αντικειμένων.

-Σωστή συλλογή και επεξεργασία και απομάκρυνση των αποβλήτων και των ζωικών υποπροϊόντων.

-Αποφυγή σχηματισμού στάσιμων νερών που προσελκύουν έντομα.

7) Απαγορεύεται το τάισμα των ζώων με απορρίμματα περιέχουν ανεπεξέργαστα μολυσμένα κρέας χοίρου ή προϊόντων χοίρειου κρέατος

8) Αντιμετώπιση τρωκτικών, εντόμων και παρασίτων.

-Συχνή χρήση εντομοκτόνων και εξωπαρασιτοκτόνων σκευασμάτων για την καταπολέμηση των εντόμων.

-Τοποθέτηση σητών στα παράθυρα.

-Τακτική χρήση εξωπαρασιτοκτόνων σκευασμάτων στα ζώα.

-Προστασία του χώρου αποθήκευσης των ζωοτροφών και του υλικού που χρησιμοποιείται για τη κατάκλιση των ζώων .

9) Σύνταξη προγράμματος ενημέρωσης ευαισθητοποίησης για όλους τους εργαζόμενους στην εκμετάλλευση, με έμφαση στην αναγνώριση των συμπτωμάτων της νόσου και στα μέτρα βιοασφάλειας που εφαρμόζει.

Ενημέρωση των αρμόδιων κτηνιατρικών υπηρεσιών της περιοχής σας σε περίπτωση ύποπτων συμπτωμάτων στους χοίρους!!

Έμφαση στη λήψη προληπτικών μέτρων στις μεγάλες μονάδες αλλά και στις μικρές οικόσιτες εκμεταλλεύσεις χοίρων!!

Η τήρηση των μέτρων αυτών θα βοηθήσει στο να αποτραπούν αυστηρότερα μέτρα από μια ενδεχόμενη είσοδο του νοσήματος στη χώρα και στην εκτροφή!

Για πληροφορρίες σχετικά με το νόσημα, μπορείτε να ανατρέχετε στην ιστοσελίδα του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων http://www.minagric.gr/index.php/el/for-farmer-2/animal-production/pigs/1126- asthenxoiron ή να απευθύνεστε στις κατά τόπους κτηνιατρικές υπηρεσίες των Περιφερειακών Ενοτήτων της χώρας.

Συνημμένα: 

α. Αφίσα με οδηγίες προφύλαξης

β. Ενημερωτικό Βίντεο (επιλέξτε Ελληνικούς Υπότιτλους την ώρα της προβολής)