Του Παλουκίδη Α. Κωνσταντίνου
Πολιτικός Μηχανικός
Πρόεδρος ΤΕΕ Νομού Ημαθίας
Ας ξεκινήσουμε να δούμε τί ισχύει σήμερα και τι προβλήματα έχουν δημιουργηθεί από την έλλειψη νομοθέτησης από την πολιτεία, με τρόπο τέτοιο ώστε η περιουσία του καθενός να είναι κατοχυρωμένη και να μην επιδέχεται καμίας αμφισβήτησης στον τρόπο δόμησής της από πιθανές καταγγελίες ή άλλες παρεμβάσεις σε αυτήν.
Όλα ξεκίνησαν με την απόφαση υπ' αριθμόν 3661/2005 της Ολομέλειας του ΣτΕ, σύμφωνα με την οποία η οριοθέτηση οικισμού, αποτελεί ρύθμιση γενικού πολεοδομικού σχεδιασμού και τον λόγο αυτό, πρέπει να γίνεται με Προεδρικό Διάταγμα και όχι με αποφάσεις Νομαρχών. Στην ουσία δηλαδή κρίνει, ότι οι Νομάρχες είναι αναρμόδιοι για την οριοθέτηση οικισμών.
Στην συνέχεια με την απόφαση υπ' αριθμόν 56/2017 του ΣτΕ ακυρώθηκαν τα όρια οικισμών στο Δήμο Ρεθύμνου.
Με την απόφαση υπ' αριθμόν 1268/2019 του ΣτΕ ακυρώθηκαν τα όρια οικισμών στο Πήλιο.
Το αποτέλεσμα των προηγούμενων αποφάσεων οι εν λόγω οικισμοί να βρίσκονται σε πολεοδομική εκκρεμότητα και να μην μπορεί σε αυτους να εκδοθεί καμία οικοδομική άδεια, επί σειρά ετών.
Στη συνέχεια ακολούθησε η απόφαση υπ' αριθμό 164/2022 που ακύρωσε επεκτάσεις οικισμών στην Πάρο.
Πως θα επιτευχθεί η ομαλότητα σε αυτούς τους 147 οικισμούς στην Επικράτεια που αντιμετωπίζουν τόσα χρόνια το συγκεκριμένο πρόβλημα, αλλά και σε όλους τους υπόλοιπους οικισμούς που από καθαρή τύχη μέχρι σήμερα δεν έχουν βρεθεί αντιμέτωποι με το ίδιο πρόβλημα; Θα πρέπει να εγκρίνουν, να επανεγκρίνουν ή να επανακαθορήσουν τα όρια τους. Πως μπορεί να γίνει αυτό; Με Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια, με Ειδικά Πολεοδομικά Σχέδια ή με Αυτοτελή Μελέτη Οριοθέτησης οικισμού με ΠΔ.
Τί συμβαίνει αυτή την στιγμή στην χώρα μας, με αυτό το ΠΔ; Με το 1 δισεκατομμύριο ευρώ που εξασφάλισε η Κυβέρνηση από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας θα εξελίξει μια σειρά πολεοδομικών μεταρρυθμίσεων. Συγκεκριμένα μέσα από το εμβληματικό Προγραμμα Πολεοδομικών Μεταρρυθμίσεων του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας 'Κωνσταντίνος Δοξιάδης', εκπονούνται 227 Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια, 18 Ειδικά πολεοδομικά Σχέδια και 12 Αυτοτελείς Μελέτες Οριοθέτησης οικισμών. Με αυτόν τον τρόπο διασφαλίζονται ιδιοκτησίες σε συνολικά 851 Δημοτικές Ενότητες σε όλη τη χώρα.
Σημαντικό, το εν λόγω ΠΔ δεν αφορά όλους τους οικισμούς της χώρας. Δεν αφορά οικισμούς με πληθυσμό άνω των 2000 κατοίκων, επίσης δεν αφορά τους νέους οικισμούς που δημιουργήθηκαν μετά το έτος 1983, καθώς και τους παραλιακούς οικισμούς που εντάσσονται σε (ΖΟΕ) Ζώνες Οικιστικού Ελέγχου, σε συγκεκριμένες περιφερειακές ενότητες.
Σπουδαίο, σύμφωνα με το Προεδρικό Διάταγμα, μέχρι να ολοκληρωθεί η οριοθέτηση του κάθε οικισμού και όσο και αν χρειαστεί χρονικά μέχρι να εκδοθεί το αντίστοιχο ΠΔ, οι οικοδομικές άδειες εκδίδονται κανονικά, με το υφιστάμενο καθεστώς, με τα σημερινά όρια. Αυτό σημαίνει ότι οι Υπηρεσίες Δόμησης (Πολεοδομίες) συνεχίζουν να εφαρμόζουν ότι εφάρμοζαν, να εκδίδουν κανονικά άδειες σύμφωνα με τα παλιά όρια οικισμών, βάσει των αποφάσεων των Νομαρχών.
Πολύ σπουδαίο, υπάρχει νομοθετική ρύθμιση που προσπαθεί να ενσωματώσει σημαντικό αριθμό αδόμητων ακινήτων που έχουν γεωγραφική, πραγματική και οικιστική σχέση με τον οικισμό, με επαρκή τεκμηρίωση, με επιστημονική μεθοδολογία, αξιοποιώντας όλα εκείνα τα πολεοδομικά εργαλεία που υπάρχουν ωστε επιτελους να μπει μια τάξη στο χώρο.
Στον δήμο της Bέροιας είναι σε εξέλιξη η διαδικασία η οποία θα επανακαθορίσει τα όρια των οικισμών. Υφίσταται τριμελής επιτροπή της οποίας προεδρεύω ως εκπρόσωπος του ΤΕΕ, με την κα Σιανοπούλου Δήμητρα ως εκπρόσωπο του Δήμου Βέροιας και της κα Ζούγρα Αθηνάς εκπρόσωπο του Υ.Π.ΕΝ. Ο σκοπός της επιτροπής είναι να παρακολουθεί, να επιβλέπει και να παραλάβει την μελέτη, από τον αναδοχο, του Τοπικού Πολεοδομικού Σχεδίου στα όρια όλου του Καλλικρατικού Δήμου Βέροιας. Η μελέτη θα τεθεί σε δημόσια διαβούλευση.
Εν κατακλείδι μπορούμε να πούμε ότι το νέο ΠΔ (194/2025) προσπαθεί να θέσει μια ασπίδα προστασίας στην κάθε ιδιοκτησία με την θεσμική θωράκιση του ΣτΕ, λαμβάνοντας υπόψιν την ανάγκη για αποκέντρωση και το έντονο δημογραφικό πρόβλημα.
