Του Κωνσταντίνου Κούγκα
Δημοσιογράφος
Αυτό το ερώτημα έχει κυριεύσει τις σκέψεις όλων μετά το εφιαλτικό δυστύχημα που συνέβη το βράδυ της Δευτέρας, 19 Αυγούστου, στο Πευκοχώρι Χαλκιδικής, κατά το οποίο ο άτυχος 19χρονος έχασε την ζωή. Παραθερίζοντας στην Χαλκιδική, ο 19χρονος είχε επισκεφτεί το λούνα παρκ μαζί με την οικογένειά του. Είχε ανεβεί σε ένα παιχνίδι με περιστρεφόμενες καρέκλες μαζί με τον αδερφό του όταν ο χειριστής του παιχνιδιού, σε μια πράξη τραγικής ειρωνείας, τους άλλαξε θέσεις, διαβεβαιώνοντας τους ταυτόχρονα πως θα το “πάει δυνατά”.
Η μοίρα του νεαρού σφραγίστηκε με τούτη την πράξη, καθώς το κάθισμα ξεκόλλησε από την θέση του κατά την διάρκεια του παιχνιδιού, ρίχνοντάς τον στον πρώιμο θάνατό του. Δεν χρειάζεται να εμβαθύνουμε στις λεπτομέρειες του γεγονότος για να αντιληφθούμε το γεγονός ότι τούτο το συμβάν δεν πρόκειται για τίποτα άλλο παρά μια τραγωδία. Μια τραγωδία κατά την οποία ένας νεαρός άνθρωπος έχασε τόσο άδικα την ζωή του. Εύλογα όμως την θλίψη καταβάλει η δικαιοσύνη, η τιμωρία, η απόδοση ευθυνών στον υπαίτιο τούτου του εγκλήματος που στοίχισε την ζωή ενός νέου. Καθ΄ αυτόν τον τρόπο φτάνουμε στην πολύτιμη ερώτηση με την πολυτιμότερη απάντηση. Ποιος φταίει;
Φταίει μήπως ο χειριστής του παιχνιδιού, ο οποίος ενδεχομένως να γνώριζε εκ των προτέρων για τα ελαττώματα του παιχνιδιού, δεδομένου ότι άλλαξε τους αδερφούς από τις θέσεις που κάθισαν εξαρχής; Πόσο ένοχο τον καθιστά το γεγονός ότι “το πήγε δυνατά” και το γεγονός ότι τράπηκε σε φυγή αφήνοντας άλλους να σταματήσουν το παιχνίδι, θέτοντας σε επιπλέον κίνδυνο την ζωή και του άλλου αδερφού; Φταίει μήπως ο 58χρονος ιδιοκτήτης του λούνα παρκ, ο οποίος το λειτουργούσε παράνομα εφόσον δεν ήταν αδειοδοτημένο, θέτοντας σε πιθανό κίνδυνο τη ζωή κάθε επισκέπτη; Φταίει μήπως ο Δήμος Κασσάνδρας, ο οποίος με τις βραδείες κινήσεις του επέτρεψε, έμμεσα ή άμεσα, την λειτουργία του λούνα παρκ και δεν μεσολάβησε στο να αποτρέψει το αναπόφευκτο προτού αυτού συμβεί; Ή φταίει μήπως το Υπουργείο Ανάπτυξης το οποίο δεν είχε ελέγξει εγκαίρως εάν πληρούνται οι προδιαγραφές για την πιστοποίηση και την έννομη λειτουργία του λούνα παρκ; Προτού οι αρμόδιοι φορείς επιβάλουν τις ανάλογες πειθαρχικές ευθύνες, οφείλουμε να καταλάβουμε ότι το γεγονός αυτό πρόκειται για ένα σύμπτωμα ενός μεγαλύτερου προβλήματος. Και το πρόβλημα αυτό δεν είναι τίποτα άλλο παρά η αφέλεια και αντιεπαγγελματική αδιαφορία που βασανίζει την νεοελληνική κοινωνία.
Γνωρίζοντας πολύ καλά ότι το καλοκαίρι αποτελεί την πιο επικερδή περίοδο για το ελληνικό κράτος δεν θα έπρεπε να μας παραξενεύει το γεγονός ότι αυτή η περίοδος διακατέχεται από ένα πνεύμα βιαστικού τυχοδιωκτισμού, από ένα πνεύμα γρήγορου κέρδους, της “αβλαβής” παρανομίας και της προχειρότητας. Αυτό το πνεύμα είναι που ωθεί παράνομαbeach bar και ξαπλώστρες να εγκαθίστανται αστραπιαία στις παραλίες και με εξίσου αστραπιαίους ρυθμούς να εξαφανίζονται όταν οι καταγγελίες και τα παράπονα από τους ντόπιους πέσουν σύννεφο. Ωσότου όμως συμβεί αυτό ο φιλόδοξος τυχοδιώκτης θα έχει ήδη γεμίσει τις παραφουσκωμένες τσέπες του με αρκετά λεφτά για να ζήσει πλουσιοπάροχα μέχρι το επόμενο καλοκαίρι, το οποίο και θα περιμένει με μεγάλη χαρά και ανυπομονησία. Σε κανέναν από εμάς δεν είναι ξένο τούτο το φαινόμενο, το φαινόμενο του Έλληνα κομπιναδόρου μικροεπιχειρηματία του οποίου η επιχείρηση είναι η απάτη και το μαύρο χρήμα, η παράκαμψη της νομιμότητας. Για πολλούς η παράκαμψη αυτή, ως κατόρθωμα πανουργίας, προσφέρει ένα αίσθημα υπερηφάνειας, ενώ η νομιμότητα και οι τυπικότητες θεωρούνται χαρακτηριστικά του κορόιδου. Άλλωστε αν δεν σπάσεις αυγά ομελέτα δεν φτιάχνεις.
Τι συμβαίνει όμως όταν η δήθεν πανουργία παίζει με τις ζωές ανθρώπων; Το αποτέλεσμα το ζούμε σε μέρες σαν την Δευτέρα, όταν η προχειρότητα και η απερισκεψία φτάνουν στην μοναδική κατάληξη που θα μπορούσαν να φτάσουν. Το τίμημα το πληρώνουν οι νεκροί, ενώ για τις συνέπειες αλληλοκατηγορούνται οι ζωντανοί. Το κυνήγι συνεχίζει ώσπουβρεθεί ο αποδιοπομπαίος τράγος, ειδάλλως, ο αδύναμος κρίκος της δικηγορικής διαμάχης. Ωσότου όμως αυτή η νοοτροπία της πονηριάς σταματήσει αθώες ζωές θα συνεχίσουν να χάνονται. Δυστυχώς, σαν Έλληνες, η οικειότητα που έχουμε με τέτοιου είδους δυστυχήματα είναι πολύ πιο ανησυχητική απ’ ότι θα θέλαμε να παραδεχθούμε. Μόλις πέρυσι το πανελλήνιο παρέλυσε από το συγκλονιστικό σιδηροδρομικό δυστύχημα που εκτυλίχθηκε στα Τέμπη, του οποίου το θανάσιμο αντίκτυπο συνεχίζει να ηχεί στην συλλογική συνείδηση της ελληνικής κοινωνίας ως μια ζοφερή υπενθύμιση διοικητικής απερισκεψίας. Παρά το γεγονός ότι η κλίμακα δεν είναι συγκρίσιμη η αιτία παραμένει η ίδια. Γιατί η πεποίθηση ότι είμαστε ικανοί να αγνοήσουμε τις περιμέτρους ασφαλείας χωρίς συνέπειες δεν μπορεί να χαρακτηρισθεί ως τίποτε άλλο παρά ύβρις.
Οι συνθήκες της χώρας στην οποία ζούμε δεν μας είναι άγνωστες. Ο αντίκτυπος της οικονομικής κρίσης ακόμη μαστίζει κάθε πτυχή της ελληνικής κοινωνίας, γεγονός που καθιστά τις περικοπές που αποσκοπούν στην μείωση εξόδων συχνές, αν όχι απαραίτητες. Μας είναι γνωστό ότι δεν μπορούμε να συμβαδίσουμε με τα κράτη της δυτικής Ευρώπης, δεν διαθέτουμε ούτε τους πόρους μα ούτε και την χρηματοδότηση για να επιτύχουμε την οργάνωση και τον εκσυγχρονισμό που τόσο στερείται ο δημόσιος και ιδιωτικός τομέας. Εμπόδιο όμως σε αυτό δεν θα έπρεπε ποτέ να υπάρξει η νοοτροπία. Γιατί αυτό είναι το μοναδικό στοιχείο που βρίσκεται στον έλεγχό μας, πέρα από κάθε διεθνές οικονομικό ταμείο και παγκόσμια αγορά. Εάν θέλουμε να αναλάβουμε την θέση μας στην Ευρώπη του 21ου αιώνα οφείλουμε να εγκαταλείψουμε τα κατάλοιπα μιας κοινωνίας πτωχής στο πνεύμα και την εμπιστοσύνη, ξεφεύγοντας από τον φαύλο κύκλο που μας καθιστά εχθρούς των νομικών μας πλαισίων. Να εγκαταλείψουμε την πονηριά, την προχειρότητα, την απερισκεψία και την ύβρι που επανειλημμένα έχουν κοστίσει τις ζωές των συνανθρώπων μας. Να αναγνωρίσουμε πως εμείς είμαστε αυτοί που πληρώνουμε τις συνέπειες των ανοργάνωτων συστημάτων και των τριτοκοσμικών συνθηκών ελέγχου και λειτουργίας. Να αντιμετωπίσουμε τον συνάνθρωπο με τον σεβασμό που του αρμόζει, και όχι ως ένα κορόιδο με πορτοφόλι.
