Του Κωνσταντίνου Μαργαρίτη
Δημοσιογράφος
Η Επιτροπή εκφράζει την ικανοποίησή της για τη απόφαση του Συμβουλίου επί της κύρωσης της συμφωνίας των Ηνωμένων Εθνών για τη βιοποικιλότητα πέραν των εθνικών δικαιοδοσιών (BBNJ), γνωστής και ως Συνθήκης για την Ανοικτή Θάλασσα. Με την απόφαση αυτή, η ΕΕ είναι πλέονέτοιμη να καταθέσει επίσημα τοέγγραφο κύρωσης, πράγμα που η ΕΕ και τα κράτη-μέλη της δεσμεύτηκαν να πράξουν πριν από την επόμενη διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για τους ωκεανούς τον Ιούνιο του2025.
Η ΕΕ συνέβαλε καθοριστικά στη σύναψη της συμφωνίας BBNJ και προτρέπειόλες τις χώρες να κυρώσουνάμεσα τη Συνθήκη, η οποία θα τεθεί σε ισχύ μόλις κυρωθεί από 60 χώρες. Επί του παρόντος, επτά χώρες έχουν κυρώσει τη Συνθήκη και89 τηνέχουν υπογράψει.
Η Συνθήκη προβλέπει κοινή διακυβέρνηση της μισής περίπου επιφάνειας της Γης και του95% τουόγκου των ωκεανών.
Θα συμβάλει στη δημιουργία προστατευόμενων θαλάσσιων περιοχών στην ανοικτή θάλασσα, προστατεύοντας έτσι τους ωκεανούς από τις ανθρωπογενείς πιέσεις και συμβάλλοντας σημαντικά στην καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής, στην προστασία της βιοποικιλότητας και στην επίτευξη του στόχου της προστασίας τουλάχιστον του30% του πλανήτηέως το2030.
Η Συνθήκη καλύπτειένα τεράστιο κενό στην προστασία των ωκεανών, καθώς, επί του παρόντος, προστατεύεται μόνο το1% περίπου της ανοικτής θάλασσας.
Οι περιοχές που καλύπτονται από τη Συνθήκη είναι ζωτικής σημασίας τόσο για την οικολογική ανθεκτικότηταόσο και για την παροχή πόρων στους ανθρώπους.
Η ΕΕέχει δεσμευτεί να στηρίξει τις αναπτυσσόμενες χώρες στην εφαρμογή της εν λόγω Συνθήκης, κινητοποιώντας κονδύλια από το παγκόσμιο πρόγραμμα της ΕΕ για τους ωκεανούς, ενώ έχει καλέσει καιάλλους σημαντικούς δωρητές να πράξουν τοίδιο.
Η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, κα UrsulavonderLeyenυπέγραψε τη «Συνθήκη Ανοιχτής Θάλασσας» εξ ονόματος της ΕΕ τον Σεπτέμβριο του 2023. Τον Οκτώβριο του 2023, η Επιτροπή υπέβαλε στο Συμβούλιο πρόταση για τη σύναψη αυτής της Συνθήκης.
Τον Απρίλιο του 2024, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έδωσε τη συγκατάθεσή του για τη σύναψη της Συνθήκης για την Ανοικτή Θάλασσα με συντριπτική πλειοψηφία. Με την απόφαση του Συμβουλίου, η ΕΕ είναι πλέον έτοιμη να επικυρώσει τη Συνθήκη της Ανοιχτής Θάλασσας.
Οι περιοχές πέραν της εθνικής δικαιοδοσίας περιλαμβάνουν την ανοιχτή θάλασσα και τον βυθό πέρα από την εθνική δικαιοδοσία. Περιέχουν θαλάσσιους πόρους και βιοποικιλότητα και παρέχουν ανεκτίμητα οικολογικά, οικονομικά, κοινωνικά, πολιτιστικά, επιστημονικά οφέλη και οφέλη για την επισιτιστική ασφάλεια στην ανθρωπότητα. Ωστόσο, δέχονται αυξανόμενη πίεση από τη ρύπανση, την υπερεκμετάλλευση, την κλιματική αλλαγή και την απώλεια βιοποικιλότητας.
Η Συνθήκη για την Ανοικτή Θάλασσαθα επιτρέψει τη δημιουργία θαλάσσιων προστατευόμενων περιοχών στην ανοιχτή θάλασσα σε παγκόσμιο επίπεδο, προστατεύοντας τον ωκεανό από τις ανθρώπινες πιέσεις, συμβάλλοντας σημαντικά στη μείωση της κλιματικής αλλαγής, στην προστασία της βιοποικιλότητας και στην επίτευξη του στόχου προστασίας τουλάχιστον του 30%. Η Συνθήκη αντιμετωπίζει έτσι ένα έντονο χάσμα στην προστασία των ωκεανών, καθώς μόνο το 1% περίπου της ανοιχτής θάλασσας προστατεύεται επί του παρόντος.
Οι διεργασίες θα είναι έντονες και απαιτούνται οριστικές λύσεις για τα μεγάλα προβλήματα.
