Στις 6 του Νοέμβρη, μετά από πρόσκληση του Συλλόγου Ο.Μ.Α.Δ.Α. / ΠΟΣΕΜ, συμμετείχα στην ημερίδα για την Οδική Ασφάλεια με θέμα, «ΟΡΓΑΝΩΣΗ-ΑΣΦΑΛΕΙΣ ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ-ΑΣΦΑΛΕΙΣ ΔΡΟΜΟΙ».
Είχα την ευκαιρία να παρουσιάσω την εξέλιξη των τροχαίων της τελευταίας δεκαετίας στη χώρα μας, να σχολιάσω τρέχοντα ζητήματα και να ακούσω τους εμπλεκόμενους σχετικά με το μεταφορικό έργο, οδηγούς, μεταφορικές εταιρείες, ειδικούς επιστήμονες. Άνθρωποι που με την εμπειρία και τη γνώση τους, προσφέρουν στο ζήτημα της οδικής ασφάλειας.
Από το 2015 μέχρι το 2019 είχα την τιμή να προεδρεύω στις συνεδριάσεις της Επιτροπής Οδικής Ασφάλειας της Βουλής των Ελλήνων, με την ευκαιρία θα ήθελα να εκφράσω την ευγνωμοσύνη μου στους φορείς και στους ειδικούς που είχαν ανταποκριθεί στην πρόσκλησή μας για ενημέρωση, καθώς και στα μέλη της επιτροπής για την άψογη συνεργασία. Ένα μεγάλο ευχαριστώ στους συνεργάτες της Βουλής και στον κ. Σπύρο Φλωρόπουλο που υποστήριξε με επιμέλεια το έργο της επιτροπής.
Από την πρώτη συνεδρίαση στις 21 Οκτώβρη του 2015, ξεκινήσαμε την προσπάθεια για περιορισμό των θυμάτων από τα τροχαία. Σήμερα - δέκα χρόνια μετά - σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, η εικόνα δείχνει μάλλον βαλτωμένη.
Στοιχεία από την ημερίδα
Παράγοντες που προκαλούν Οδικά Ατυχήματα:
- Κατάσταση Οδοστρώματος
- Κακή ή Ελλιπής Σήμανση
- Κούραση του οδηγού
- Κακή Ψυχική Υγεία Οδηγού
- Ελλιπής Εκπαίδευση οδηγών
- Ελλιπής Συντήρηση Οχήματος
- Λάθη στη Φόρτωση των Οχημάτων
Οι παραπάνω παράγοντες πρόκλησης τροχαίων ατυχημάτων αφορούν σε διαπιστώσεις, όχι μόνο των ανθρώπων που δραστηριοποιούνται στις μεταφορές, αλλά και ειδικών επιστημόνων. Ιδιαίτερα τονίστηκε πόσο απαραίτητη είναι η σήμανση (κάθετη και οριζόντια) του Οδικού Δικτύου.
Αξίζει να τονιστεί, ότι η σήμανση στις πόλεις πρέπει να αποτελεί προτεραιότητα, αφού μέσα στο δομημένο περιβάλλον των πόλεων, συμβαίνει πάνω από το 50% των θανατηφόρων τροχαίων!
Μάλλον δεν έχουν αντιληφθεί οι αρμόδιοι την αναγκαιότητα για σωστή σήμανση, ώστε να μη δημιουργεί σύγχυση στους οδηγούς! Η σοβαρότητα της κατάστασης αποτυπώνεται καθαρά στα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, το 2023, από τους 646 συνολικά θανάτους, οι 337 (52,2%) έλαβαν χώρα μέσα στις πόλεις - η σωστή σήμανση αφορά σε ενέργεια που διακρίνει τις πόλεις, σε ευνοούμενες και μη, η δαπάνη είναι ελάχιστη σε σχέση με το κόστος των τροχαίων.
Τις συνέπειες των τροχαίων τη νοιώθουν στην πραγματική διάσταση, μόνον εκείνοι που βίωσαν ανθρώπινη απώλεια στην οικογένειά τους, αλλά και οι οδηγοί που προκάλεσαν θανατηφόρο δυστύχημα ζουν το υπόλοιπο της ζωής τους με ένα βάρος που δύσκολα μπορούν να ξεπεράσουν!
Η κόπωση, η νευρικότητα - όπως σωστά τονίστηκε από τους οδηγούς - είναι πολύ σημαντικός παράγων πρόκλησης ατυχημάτων, η τήρηση του ωραρίου των οδηγών πρέπει να ελέγχεται αυστηρά απ τα αρμόδια όργανα της πολιτείας.
Εξέλιξη δεκαετίας 2014 – 2023
Από τη σύγκριση των στοιχείων του 2023 με τα αντίστοιχα του 2014, προκύπτει μείωση των οδικών τροχαίων ατυχημάτων κατά 9,7%, των νεκρών κατά 18,7%, των βαριά τραυματιών κατά 35,1% και των ελαφρά τραυματιών κατά 10,3%.
Ειδικότερα, κατά το 2020σημειώθηκε η σημαντικότερη ετήσια μείωσηατυχημάτων, η οποία ανήλθε σε 15,2%και σχετίζεται με τα μέτρα περιορισμού της διασποράς του COVID19.
Ως προς τους θύματα, την τελευταία δεκαετία, παρατηρείται μείωση για τα έτη 2015-2020, αύξηση για τα έτη 2021 και 2022, μικρή μείωση το 2023, αλλά σημαντική αύξηση το 2024 που φτάσαμε στους 664 νεκρούς, όπως αποτυπώνονται στον παρακάτω Πίνακα και στο Γράφημα 9.
Βελτίωση στους δείκτες Οδικής Ασφάλειας, σημαίνει, αφενός περιορισμό ανθρώπινων απωλειών, αλλά και σημαντική εξοικονόμηση πολύτιμων πόρων.
Από το 2010 μέχρι το 2015 τα τροχαία είχαν περιοριστεί, κυρίως λόγω της πρωτοφανούς οικονομικής κρίσης:
● Μείωση διανυομένων οχηματοχιλιομέτρων
● Μείωση ταχύτητας προς εξοικονόμηση καυσίμου
Η τάση διατηρείται στα ίδια επίπεδα μέχρι το 2017, όπου παρατηρείται σημαντική μείωση των τροχαίων σε σχέση με τα προηγούμενα έτη - για πρώτη φορά μετά από τρία χρόνια στασιμότητας 2014/15/16 - με αντίστοιχη μείωση θυμάτων. Ο Σύλλογος Ελλήνων Συγκοινωνιολόγωναποδίδει το γεγονός κυρίως στην αποπεράτωση σημαντικών οδικών υποδομών, όπως οι Σήραγγες των Τεμπών, ο οδικός άξονας Κορίνθου - Πατρών, η Ιόνια Οδός, η Μέση οδός Ε65 (μεσαίο τμήμα), έργα που ολοκληρώθηκαν, μετά από πολύ μεγάλη καθυστέρηση, αρχές του 2017.
Το 2018, παρά την σημαντική αύξηση των διανυθέντων οχηματοχιλιομέτρων που παρατηρήθηκε την πενταετία 2015 - 2018, είχαμε μείωση των τροχαίων.Παραθέτουμε συγκριτικό πίνακα των διανυθέντων οχηματοχιλιομέτρων για τα έτη 2014/15/16/17 και 18 που μας παρείχε η εταιρία “hellastron”:
Η μείωση των τροχαίων, παρά την σημαντική αύξηση των διανυθέντων οχηματοχιλιομέτρων(το 2025 ακόμη περισσότερο), οφείλεται κυρίως:
●Στην ολοκλήρωση σημαντικών οδικών αξόνων, σαφέστατηβελτίωση των συνθηκών μεταφοράς του εμπορικού και επιβατικού έργου. Το 2017είχαμε την ολοκλήρωση των οδικών έργων: ΠΑΘΕ (σήραγγες Τεμπών), τους οδικούς άξονες Κορίνθου – Πατρών, Ιόνια οδό και τμήμα της Κεντρικής Οδού Ε65 (Ξυνειάδα - Τρίκαλα μήκους 79 km). Ουσιαστικά μεταφέρεται η κίνηση από την χειρότερη κατηγορία (Δευτερεύον Οδικό Δίκτυο) στην καλύτερη (Κλειστοί Αυτοκινητόδρομοι), όπου σημειώνονται μόλις περί το 10% των θανατηφόρων.
● Στην αλλαγή συμπεριφοράς των οδηγών λόγω της οικονομικής κρίσης που βίωσε, και συνεχίζει να βιώνει η χώρα.
●Στην άοκνη προσπάθεια των ανθρώπων που βίωσαν στις οικογένειές τους απώλεια, που έχουν πλήρη επίγνωση των συνεπειών των τροχαίων.
● Στην Ελληνική Αστυνομία
● Σε σύμβουλους και εκπαιδευτές, που συμμετέχουν καθοριστικά στην ενημέρωση των πολιτών.
Όμως, παρά την σημαντική μείωση των τροχαίων, όπως προκύπτει από τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, εξακολουθούμε να παραμένουμε σε πολύ χαμηλό επίπεδο συγκριτικά με τα κράτη της Ε.Ε.
Το 2024 ο Μέσος Όρος της Ε.Ε. ήταν 44 νεκροί ανά εκατομμύριο κατοίκους, ενώ της ΕΛΛΑΔΑΣ ήταν 64 νεκροί ανά εκατομμύριο κατοίκους - προτελευταία θέση μεταξύ των 27 κρατών της Ε.Ε.
Στόλος οχημάτων
Το 2015 είχαμε : 5.107.620 Ι.Χ. Αυτοκίνητα - 1.322.604 Φορτηγά/Trucks - 26.586 Λεωφορεία - 1.619.621 Μοτοσυκλέτες – ΣΥΝΟΛΟ: 8.076.431
Το 2024 έχουμε αντίστοιχα: 5.877.759 Ι.Χ. Αυτοκίνητα - 1.421.079 Φορτηγά/Trucks - 26.566 Λεωφορεία - 1.851.600 Μοτοσυκλέτες -– ΣΥΝΟΛΟ: 9.343.429
Παρατηρούμε αύξηση του στόλου 16% επί του συνόλου των οχημάτων, 15% στα Αυτοκίνητα, στo ίδιο επίπεδο τα Λεωφορεία, αύξηση 8% στα Φορτηγά/Trucks και αύξηση 15% στις Μοτοσυκλέτες.
* Το 2024 στην Ημαθία έχουμε: 60.155 Ι.Χ. Αυτοκίνητα - 26.281 Φορτηγά/Trucks -
216 Λεωφορεία - 10.809 Μοτοσυκλέτες.
Ανάλογη είναι και η αύξηση του κυκλοφοριακού φόρτου.
Μέσος Όρος ηλικίας Ι.Χ. Αυτοκινήτων &Φορτηγών - στην Ελλάδα ο γηραιότερος στην Ευρώπη.
Πότε συμβαίνουν θανατηφόρα τροχαία
Τα στοιχεία δείχνουν ότι:
α) Οι θερινοί μήνες είναι οι πλέον «αιματηροί».
β) Τα Σαββατοκύριακα είναι οι πιο «αιματηρές» μέρες της εβδομάδος.
γ) Οι ώρες μεταξύ 12 μ.μ. και 6 π.μ. είναι οι πιο επικίνδυνες για σοβαρά τροχαία.
Συνεπώς πρέπει να αυξήσουμε την αστυνόμευση κατά τις συγκεκριμένες χρονικές περιόδους, να αυξήσουμε την προσοχή μας κατά την οδήγηση.
Στο παρακάτω συγκριτικό διάγραμμα «ΑΕΠ - Κυκλοφοριακού Φόρτου» επί της «Αττικής Οδού» της “Hellastron”, αποτυπώνεται ξεκάθαρα ότι η μεταβολή του Κυκλοφοριακού Φόρτου, είναι ευθέως ανάλογη με τη μεταβολή του ΑΕΠ της χώρας!
Η δραστική μείωση των τροχαίων στα χρόνια της οικονομικής κρίσης, οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στον περιορισμό των Ελλήνων πολιτών στις εντελώς απαραίτητες μετακινήσεις και στη μείωση της ταχύτητας για λόγους οικονομίας.
Κόστος των Τροχαίων
Πέρα από την οδύνη που προκαλεί ο άδικος χαμός αγαπημένων προσώπων, το κόστος θεραπείας των τροχαίων είναι κυριολεκτικά τεράστιο, το προσδιορίσαμε στην πρώτη ετήσια έκθεση της Επιτροπής μας το 2016, όπου αναφέρονται τα παρακάτω:
«Στη χώρα μας μέχρι σήμερα, ελάχιστες ήταν οι προσπάθειες αποτίμησης των τροχαίων σε κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο, με αποτέλεσμα να μην υπάρχει μια ολοκληρωμένη εικόνα για τα μεγέθη αυτά.
Ωστόσο, τις συνέπειες των τροχαίων τις αντιλαμβανόμαστε όλοι, αλλά ιδιαίτερα τα θύματα και οι οικογένειές τους. Για το άτομο – θύμα, η απώλεια της ίδιας του της ζωής, ο σοβαρός τραυματισμός, αλλά και η ενδεχόμενη αναπηρία, αποτελούν μια ιδιαίτερα τραγική εξέλιξη.
Αναπόφευκτα, ακολουθούν τα ψυχικά τραύματα και η αρνητική επιρροή στις δραστηριότητες και την επαγγελματική σταδιοδρομία του παθόντα, αλλά και των οικείων του, που τους συνοδεύουν για το υπόλοιπο της ζωής τους. Συνεπώς, το κόστος μετά από τροχαίο ατύχημα, είναι αβάσταχτο για τον παθόντα και δυσβάσταχτο για την κοινωνία. Η οικογένεια, η κοινωνία και κατ’ επέκταση το κράτος, επιβαρύνεται όχι μόνο από τα προφανή έξοδα νοσηλείας και μεσοπρόθεσμης αποκατάστασης, αλλά και από τα χρόνια επιδόματα και τις συντάξεις αναπηρίας, που ακολουθούν τους σοβαρούς τραυματισμούς.
Εκτιμώντας τα παραπάνω, και με δεδομένο ότι, πάνω από το 70% των νεκρών και βαριά τραυματιών, ανήκουν στο ενεργό παραγωγικό δυναμικό, μπορεί κανείς εύκολα να αναλογιστεί τις απώλειες και στο επίπεδο της οικονομίας.
Είναι γνωστό, ότι η χώρα μας αντιμετωπίζει σοβαρότατο δημογραφικό πρόβλημα, που υπονομεύει – εκτός των άλλων - τη σκληρή προσπάθεια που καταβάλλει ο Ελληνικός λαός, ώστε να ξεφύγει από την κρίση που μαστίζει τη χώρα.
Συνεπώς, δεν έχουμε την πολυτέλεια να συνεχίσουμε να αγνοούμε το πρόβλημα των θανάτων και βαριά τραυματιών, που αποτελεί σημαντική συνιστώσα αυτού του κοινωνικού προβλήματος.»
▶ Από το 2.000 μέχρι το 2015, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛ.ΑΣ., είχαμε 245.404 τροχαία συμβάντα με 22.397 νεκρούς, 32.555 βαριά τραυματίες και 277.967 ελαφρά τραυματίες. Η χώρα μας δαπάνησε πάνω από 81.181.704.000 € για την «θεραπεία» των παραπάνω τροχαίων, φαντάζει εξωπραγματικό, αφορά για τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο σε 5.073.856.500 € / έτος.
▶ Την πενταετία (2014/15/16/17/18) τα θύματα των τροχαίων είχαν περιοριστεί σημαντικά, σε 55.809 τροχαία συμβάντα, είχαμε 3.860 νεκρούς, 4.295 βαριά τραυματίες και 63.833 ελαφρά τραυματίες. Η δαπάνη που αναλογεί στην πενταετία 2014 –2018, σύμφωνα με τα παραπάνω στοιχεία, αγγίζει τα 11.991.496.000 € ή 2.398.299.200 € / έτος.
▶ Την πενταετία (2019/20/21/22/23) τα θύματα των τροχαίων είχαν περιοριστεί σημαντικά, σε 55.809 τροχαία συμβάντα, είχαμε 3.196 νεκρούς, 3.103 βαριά τραυματίες και 58.153 ελαφρά τραυματίες. Η δαπάνη που αναλογεί στην πενταετία 2019 – 2023, σύμφωνα με τα παραπάνω στοιχεία, ξεπερνά τα 10.000.000.000€ ή 2.000.000.000 € / έτος.
Το 2024 ο αριθμός των νεκρών αυξήθηκεστους 664 - αποτελεί ρεκόρ πενταετίας( το 2020 είχαμε 584 νεκρούς, 624 το 2021, 654 το 2022 και 646 το 2023.
Από τους 646 νεκρούς του 2023, οι 337 (52,2%) έχασαν τη ζωή τους σε κατοικημένες περιοχές, οι 276 (42,7%) σε μη κατοικημένες περιοχές (δευτερεύον οδικό δίκτυο) και μόλις 33 (5,1%) στους μεγάλους αυτοκινητόδρομους της χώρας. Όσον αφορά στο μέσο, οι 245 (37,9%) επέβαιναν σε επιβατικά οχήματα, οι 250 (38,7%) σε δίτροχα (συμπεριλαμβανομένων μοτοποδηλάτων) και οι 102 (15,8%) ήταν πεζοί.
Είναι βέβαιο, ότι εάνένα μέρος από το ποσό που ετησίως δαπανάται για τη θεραπεία των τροχαίων, διοχετεύονταν στην πρόληψη, θα είχαμε λιγότερα τροχαία και πολλαπλάσια οφέλη για την κοινωνία. Η δημογραφική αιμορραγία - πέραν της οικονομικής - είναι μεγάλη, τα τροχαία επιδεινώνουν το σοβαρό αυτό πρόβλημα, αναντίρρητα πρέπει να αντιμετωπιστεί αξιόπιστα.
Συμπέρασμα
Η χώρα μας, σύμφωνα με τις κυβερνητικές εξαγγελίες και το Στρατηγικό Σχέδιο 2021 - 2030, έθεσε στόχο τη μείωση των θανάτων από τροχαία κατά 50%. Δυστυχώς η πραγματικότητα απέχει πολύ, ήδη θα έπρεπε να κινούμαστε σε φθίνουσα πορεία, ώστε να πλησιάσουμε τους 312 νεκρούς το 2030(από τους 624 νεκρούς που είχαμε το 2021). Όχι μόνο δεν αποτυπώνεται τέτοια τάση, αλλά αντίθετα, τα χρόνια που ακολούθησαν το 2021 είχαμε αύξηση των τροχαίων, το 2024 φτάσαμε στους 664 νεκρούς!
Εδώ και δεκαετίες η Ελλάδα βρίσκεται σταθερά ανάμεσα στις πρώτες θέσεις σε αριθμό νεκρών, το 2023 με το Έγκλημα των Τεμπών προστέθηκε με εκκωφαντικό τρόπο και το ζήτημα της ασφάλειας των σιδηροδρόμων. Οι Ευρωπαίοι εταίροι επέλεξαν να δώσουν την θέση του Επιτρόπου Μεταφορών και του Προέδρου της Επιτροπής Μεταφορών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σε Έλληνες πολιτικούς! Προφανώς εκτίμησαν τις επιδόσεις μας!! Δυστυχώς, τα πάντα αφορούν σε συσχετισμούς δυνάμεων και σε μοίρασμα εξουσίας, κανένα ενδιαφέρον για τα πραγματικά προβλήματα που μαστίζουν τους λαούς της Ευρώπης.
Πρόσφατα θεσπίστηκε στην Ελλάδα η 13ωρη εργασία, είναι βέβαιο ότι παράλληλα με την αύξηση των ωρών εργασίας, θα αυξηθούν και τα εργατικά ατυχήματα - εκτός των άλλων - και λόγω υπερβολικής κόπωσης. Είναι επίσης διαπιστωμένο -όπως τονίστηκε στην ημερίδα- ότι ηκόπωση επηρεάζει αρνητικά τους οδηγούς, το αποτέλεσμα αυτής της απαράδεκτης νομοθετικής ρύθμισης θα είναι επιπλέον κίνδυνος στο οδικό περιβάλλον για τους εργαζόμενους, αλλά και για τους λοιπούς χρήστες του οδικού δικτύου!
Είναι ολοφάνερο, ότι η πολιτική ποδηγετείται από την οικονομική εξουσία, που αδιαφορεί πλήρως για τις ζωές των πολιτών, εξάλλου το έγκλημα στα Τέμπη αποτελεί κραυγαλέα περίπτωση αυτής της απαράδεκτης σχέσης!
Τέλος, με την ευκαιρία της«Παγκόσμιας Ημέρας Μνήμης Θυμάτων Τροχαίων», θα ήθελα να εκφράσω ευγνωμοσύνη, στους συγγενείς των θυμάτων, ειδικούς επιστήμονες, κοινωνικούς φορείς, ιδιωτικές εταιρίες και εμπειρογνώμονες, που προσπαθούν να περιορίσουν τη μάστιγα που για δεκαετίες συνθλίβει οικογένειες και ταλανίζει τη χώρα.
Όλα,είναι ζήτημα παιδείας !